United Arab Emirates

Pnyahan Wikipidiya
跳至導覽 跳至搜尋
Flag of United Arab Emirates
Flag of United Arab Emirates

United Arab Emirates(阿拉伯聯合大公國)

Gaga kska Yacow ka United arab emirates, 24 00 N, 54 00 E ka gaga na nniqan. Kana ka knlbangan na o 83,600 sq km(hangan na o Tg115) (knlbanga dxgal o 83,600 sq km, knlbangan qsiya o 0 sq km). Kana ka sejiqun o niqan 5,927,482 hiyi. Gaga Abu Dhabi ka pusu alang paru, jiyax 2 idas 12 ka jiyax skrayan klwaan. Manu ka dxgal United arab emirates ga wada sugan 4.60% ka dxgal qpahan, 0.038 ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 91.60% na.

Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Khalifa bin Zayed Al Nahyan, pnaah hngkawas2004 idas 11 jiyax 3pnrajing kmlawa klwaan.

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’

Arabia Ryeynho Takongkwo (阿拉伯聯合大公國)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Arabia Ryeynho Takongkwo (Kari Arabia: الإمارات العربية المتحدة‎), splawa dha Aryeyn uxay daw Aryeyncyo (الإمارات‎), kiya ka spuda Abu Dhabi, Syarka, Dubai, Ajiman, Fujairah, Omruwen, Ras Al Khaimah pnspuwan 7 Takongkwo na pnwaya ryeynpang. Wa mniq tuiwil hunac Asia Arabia Pantaw tunarac hunac, mtuhuy Oman mi Saudi Arabia mslutuc ka dxral dha. Sotu Abu Dhabi, kiya ka knkana tndxral dha knbeyhing balay bu joku na dxral Takongkwo. Aryeyn u dmuwi lxanan matas UAE.

Rikisi (歷史)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu tyawmu: Rikisi Arabia Ryeynho Takongkwo.

Kongweyn 7 th mnArabia Tikwo.

Budoya qmlahang cida (葡萄牙統治時期)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

16 th, Budoya mntxan knrmux dxral hiya, babaw daw wada lwaqan Oman. Netherlands, Franse cmin cuyice u skkingal knrmux uri.

Ingkoku, Otuman Tikwo qmlahang cida (英國、鄂圖曼帝國統治時期)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kngkawas 1819, Ingkoku Tunarac India Kojyo snkaul mccbu asu cnbu Ras Al Khaimah, Syarka, Dubai pusu mkngahu ucilung mi wada dha sliqan, kiya ka thdiq mtrawah ka uusa India dhuq

Micrayim. Ssiyaw Posuwan na alang u tuhuy Ingkoku ppatas patas pnsdhuwan, so dhiyaq ka qmlahang qnlahang mi uuda waycyaw. Kngkawas 1820 wada mTa Ing Tikwo Pawhukwo.

Dukuricu (獨立)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kngkawas 1971, Ingkoku u pusa kari mnhdu pnsdhuwan patas qmlahang. Kngkawas 1971 idas 12 diyax 2, Abu Dhabi, Syarka, Dubai, Ajiman, Fujairah, Omruwen 6 Takongkwo pkla kari dukuricu, phiyu rinji keyngpo, pssli Arabia Ryeynho Takongkwo. Kngkawas 1972 idas 2, Ras Al Khaimah takongkwo u tumal uri.

Lnlingay nniqan (地理)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu tyawmu: Lnlingay dxral Arabia Ryeynho Takongkwo.

Aryeyn u wa mniq tuiwil hunac Asia, msdalih Omanwan mi Posuwan, tuhuy dxral Oman mi Saudi Arabia mllutuc. Brnux mkngahu u so bay mbbuyu mtltu na bbnaqi mbbuyu, ida mquri tmuruma mksa daw muda mkobu bnaqi, mquri tunarac u to bay dxral dwiyaq. Tudaya niya u kiya ka Ucilung Hormuc, kiya ka Posuwan mquri nganguc murux bay elu uuda ucilung, niqan knbeyhing bay quri dungus niya mccbu. Kndadax iyax kngkawas 1974 dhuq kngkawas 1977, Aryeyn mi Saudi Arabia ddha qnlhangan quri so uuda dha pnayus u ida dha ini pquri nganguc pkla, so kiya u tnayus qnlhangan dha u wana nanaq seyhu dha ka mkla.

Seyji (政治)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu tyawmu: Biyax sediq Arabia Ryeynho Takongkwo. 

Aryeyn u spuda pnwaya ryeynpang. Aryeyn knbeyhing bay ingkay 7 Takongkwo na Takong pnsliyan, seyngkyo muda phiyu soto, hukusoto, neyko mi gikay miyah qmlahang qnlhangan. Niqan 40 hiyi snpeyyah knkingal alang pssli ryeynpang qnlhangan kaygi husn quri so pnyahan ang pprngaw hwaan. Niqan kingal ryeynpang hwating sitong ka Aryeyn, 5 takongkwo ka tumal (Dubai, Ras Al Khaimah ini tumal kiya). Kana Takongkwo alang u niqan nanaq mbabaw dxral mi waya Islam kyo, dduwi minus, singsu mi tubaraw hoing. Ryeynpang tubaraw ing u snpeyyah kcka ingkay muda umau ryeynpang soto mi huku soto, diyax iyax qpahun u 5 kngkawas. Soto u cyeynjn ucwang butay congsring. Quri so waycyaw mi kwohwang u mntna kana kiya, txtaxa Takongkwo u dmuwi nanaq dukuricu sing mi dduwi pusu biyax dha. Pila ryeynpang lxanan u snpeyyah Abu Dhabi mi Dubai ddha Takongkwo muda pttuku.

Soto Aryeyn saya u mpqlhang Abu Dhabi Harihwa Pn Cayed Aronahayang, kngkawas 2004 ka psdhuwan; huku soto mi congri saya ka mpqlahang Dubai Muhanmoto Pn Rasid Aromaktumu.

Ssiyaw bnaqi bbuyu Dubai.

Keyjay (經濟)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu tyawmu: Keyjay Arabia Ryeynho Takongkwo.               

Cncu (Qqpahan lmamu cncu) ka mnpusu bay stmanan qqpahan Aryeyn, so niyi dhuq kngkawas 1960. Kndadax 1966 sndiyal gasoring ka Aryeyn, ida bay so mbbuyu na bbnaqi bbuyu u kasi mntxan knpriyux mttuku bay qnpahan abura da, wada knbeyhing bay knpriyux ka keyjay qnlhangan niyi.

Knkana snliyan gasoring Aryeyn u, Abu Dhabi Takongkwo u kiya ka hmrinas 90% (Knbeyhing tndxral dha u ya bay knkana tndxral Aryeyn na 85%), kiya mi snliyan gasoring Dubai ka tiping balay. So kiya, Abu Dhabi ka balay bay pusu sliyan gasoring. Kiya mi qnbliqan Dubai u uxay alaw gasoring uri. Dubai u alaw snhiyi ‘Mtu2 u mpkuray mphuqil’, tna prading tocu suyey, 10 kngkawas GDP knkana kndakil u 230%, kcka niya u, nngalan gasoring u wana 6% balay kiya, kiya u kngkawas 2010 daw ya bay qduwan da. Pnkrana smnalu dha u ana manu twoweynhwa. Kngkkawas 70 smalu yayung elu asu, kngkkawas 80 muda qmpah mawyi, kngkkawas 90 pkrana qqpahan sdmhaw rmiwaw, dhuq 21 th, hini u saya daw dxral nniqan Congtong cwanyun congsin da, sdmhaw rmiwaw bbriwan qqiya alang mkbrnux, koci wangrucng. Mpriwaw keyjay u wada pusu balay pnyahan keyjay Dubai uri.

Kiya mi, qqpahan mpriwaw Abu Dhabi u mrana balay uri, kawas pndkanan knrana ryu u 15% dhuq 20%. Niqan sangwu ka pusu niya balay sediq mpriwaw quri so ryokang Abu Dhabi u ida stmanan balay. Mniq duma so knbeyki uuda kaygi mi mawyi poranhuy cida, ttqiyan ryokang ryu u malu dhuq 100%. Kawas niyi u, bnkuwan jncyun GDP u tubrah 20. 21 th prading, Arabia Ryeynho Takongkwo wada pkrana qqpahan ppanan skoki, mray so Abu Dhabi tnslutuc bukung tocu Etihad Ppanan Skoki (الإتّحاد‎,Etihad) tuhuy Dubai tnslutuc bukung tocu Aryeyn Ppanan Skoki (طَيَران الإمارات‎,Emirates), mniq llbu bay diyax daw wada kari ini biyaw mrana, kana balay u niqan hmrinas 100 ka ppanan skoki sediq, kiya u pkrana quri Abu Dhabi mi Dubai ka pusu balay knkana qnlangan ppanan skoki cwanyun wangru, sucanryu mniq Congtong u ida so wa tubrah balay ka hnyuwan dha.

Aryeyn u dmuwi hbaraw bay mpqpah pneyyah qnlhangan icil. Spuda snpuwan seyhu Philippine u, mniq kcka qnlhangan icil ka sediq Philippine pa, mnniq Aryeyn qmpah ka sediq Philippine u knhbrawan sediq u tu3 bnkuwan. Kiya mi niqan knhbrawan ka qnlhangan icil (mray so India, Pakistan, Bengal, Srilanka) sediq mpqpah.

Kngkawas 2013 idas 3 tukcka, wada smliq 6 oku, knkana qnlangan knbeyhing bay cicongsu sntama rdax hidaw phdeyngki can- ‘Hidaw 1’ (Shams 1) mniq Abu Dhabi tuiwil hunac ya bay 150km ka Cayed alang mkbrnux sthiyaq maci nniqan bbnaqi bbuyu smsung phiyu, dmuwi dxral 2.5 pinhwang km, biyax na phdeyngki u dhuq 100co wa, malu pndungus ddiyun deyngki 2 knbkiyan sapah.

Aryeyn Singcng cyuhwa.

Singcng cyuhwa (行政區劃)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu tyawmu: Singcng cyuhwa Arabia Ryeynho Takongkwo.

Aryeyn u kiya ka knkana 7 Takongkwo (spuda nniqan dha muda mku):   

Txtaxa Takongkwo u niqan nanaq pusu biyax qqlahang dha dhiya nanaq, uka ka quri so qqpahun yobing, qpahun yobing o wada pskngalan kingal kngkawas 1972.

Knhbrawan hiyi sediq mi snlhayan snhiyan (人口和宗教)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu tyawmu: Snlhayan Aryeyn. Aryeyn u ya bay 900 knbkiyan hiyi knhbrawan sediq kcka pa, qnlhangan icil u niqan 760 knbkiyan hiyi sediq, kcka 50% hiyi sediq ka sediq Tuhunac Asia Co (sediq India, sediq Pakistan, sediq Bengal), uxay sediq Arabia, niqan hbaraw knama bay sediq mniyah thdil hini na Tuhunac Asia mslutuc dha u mniq nniqan alang tiping kana. To bay smluhay snhiyan Islam kyo ka sediq Arabia tndxral hiya; sediq qnlhangan icil u niqan ka smluhay snhiyan Islam kyo, niqan ka ini khbaraw ka smluhay snhiyan Kiristo kyo, India kyo, Siko kyo mi Uka snhiyan dha. Knkana qnlhangan 80% hiyi sediq u nkla smpu patas mi matas. Alaw hbaraw hiyi sediq ka qnlhangan icil, kari ddiyun seyhu u uxay wana kari Arabia, skari eygo uri ka srngaw dha balay.

Bungka (文化)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu tyawmu: Bungka Arabia Ryeynho Takongkwo mi inggaku Arabia Ryeynho Takongkwo.

Aryeyn u dmuwi bungka Islam ka pusu balay, tuhuy qnlhangan Arabia u malu balay pnluban dha. Mbiyax balay qmlahang pnsltudan yisu mi bungka ka seyhu, msupu Abu Dhabi bungka cicinhuy qmpah psbalay niyi. Kiya ka qnlhangan Islam kyo, kndusan syakay tuhuy kwoci pwaluk. Qnlhangan Aryeyn u mwaya balay snbeyhing mi qmlahang balay qridin, kiya uri u pwaluk kwoci bungka psbalay balay kana. Tuiwil lnlamu kluwanan tiyu undo u qrasun dha kana, mniq Aryeyn u malu dhuq mita pnsung 1ci hwangcngsu pnsung rulu mi pnsung tmalang bukaw dapa.

Diyan smusung sngayan (節假日)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Diyax smsung sngayan Aryeyn u to bay diyax smsung sngayan Islam kyo kana.

Diyax Hangan Cyokoku Hahan Arabia
Bnkuwan diyax Isllam idas 1 diyax 1    Smsung Burah Kngkawas Islam. رأس السنة الهجرية
Bnkuwan diyax Isllam idas 3 diyax 12 Diyax Smsung Pntingan Mpwela kari Muhanmoto. المولد النبوي
Bnkuwan diyax Isllam idas 7 diyax 27 Tngsyaw Kman. ليلة الإسراء والمعراج
Bnkuwan diyax Isllam idas 10 diyax 1- idas 10 diyax 3 Diyax Smsung Kaycay. عيد الفطر
Bnkuwan diyax Isllam idas 12 diyax 9 Diyax Cu Arahwa. الوقف بالعرفة
Bnkuwan diyax Isllam idas 12 diyax 10- idas 12 diyax 13 Smsung Smipaq Tnbuwan. عيد الاضحى
Kongweyn idas 1 diyax 1 Diyax Smsung Burah Kngkawas. رأس السنة الميلادية
Kongweyn idas 11 diyax 2 Diyax Hnqilan SyeyhoCayid.          ذكرى وفاة الشيخ الزايد
Kongweyn idas 12 diyax 2 Diyax Smsung Pnhiyu Qnlhangan. العيد الوطني

Ppanan rulu (交通)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Txtaxa Takongkwo u niqan syeyntayhwa kawsu kongru psllutu; tndxral qnlhangan u niqan 1 kisya ppanan qqiya (Habusan-Lweys), knkana bay knbbaraw niya pa 266 km. Elu knbaraw elu knbeyhing 4080km, elu knmalu smnalu dha pa wa mniq tubrah bnkuwan seykay wa mniq tubrah.

Knkana qnlhangan u niqan 12 pusu trduwan asu, Knkana qnlhangan u niqan 12 pusu bay Ucilung Trduwan asu, kawas npanan qqiya u dhuq 10540 knbkiyan tun. Biyax hwokuy twentu u kawas qlngun pttuku dhqun 2650 knbkiyan kulu. Abu Dhabi na Harihwa ptrduwan asu ka nniqan Congtong ctonghwa balay na trduwan asu, kiya mi pphyun knkana qnlangan knbeyhing bay canyey cicyuncyu. Dubai Cyeyro Ali trduwan asu ka knkana qnlangan knbeyhing bay trduwan asu mi ppanan asu smnalu bawa sediq mi Congtong knbeyhing bay trduwan asu mi ppanan asu.

Ppanan skoki (航空)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Knkana kcka tndxral Aryeyn u niqan 39 ppanan skoki, kcka niya u kiya ka knkana Abu Dhabi, Dubai kana 7 ka kwoci ppanan skoki. Mniq pnsung bnkuwan knkana qnlangan kojyo ppanan skoki u, Aryeyn Ppanan Skoki Kojyo ka tu1 bnkuwan qnlhangan Arabia, Aryeyn u wada msupu knkana 156 qnlhangan kiya ka Cyokoku uri psdhu ppatas mkddha patas pnsdhuwan pnpanan skoki, knkana qnlangan u niqan 110 qnlhangan ppanan skoki ka niqan bnkuwan mquri knkingal ppanan skoki.

Dubai mi Abu Dhabi ka nniqan Congtong pusu balay dmudul ppanan skoki, ou balay mqquri Asia, Afrika mi Oco ka skoki pa qulung balay muda msangay hini.

Nihong Cucong Kongwucan ka Abu Dhabi Kwoci Ppanan Skoki smmalu 3 kayknmaku bay pslmayan ppanan skoki, kiya mi tuhuy Dubai u niqan msdurux lmutuc ka basu.

  • Sharjah Kwoci Ppanan Skoki(Kari Ingkoku:Sharjah International Airport)
  • Dubai Kwoci Ppanan Skoki(Kari Ingkoku:International Airport)
  • Al Maktoum Kwoci Ppanan Skoki(Kari Ingkoku:Al Maktoum International Airport)
  • Abu Dhabi Kwoci Ppanan Skoki(Kari Ingkoku:Abu Dhabi International Airport)
  • Al Ain Kwoci Ppanan Skoki(Kari Ingkoku:Al Ain International Airport)Kiya ka wa mniq tuiwil daya tuiwil daya 8 hayri (15km; ) Al Ain, Arabia Ryeynho Takongkwo. Hiya u mniq kngkawas 1994 idas 3 diyax 31 ka prading ptrawah ptmay sediq. Kingal iyax sngayan u niqan mn14 ppanan ka soki mi 4,000 hiyi ka sediq mptapa skoki mtnuda ppanan skoki. Hiya ka Arabia Ryeynho Takongkwo tu5 mtbiyax bay ppanan skoki.
  • Al Bateen Singcng Ppanan Skoki (Kari Ingkoku:Al Bateen Executive Airport) kiya ka wa mniq Arabia Ryeynho Takongkwo Abu Dhabi tunarac hunac 6.5 hayri (12.0km, 7.5 ingri) na seymong sangwu pnci ppanan skoki. Duma mpkbarux niya u kiya kana ka Aryeyn seyhu hangkong cucan.
  • Dalma Ppanan Skoki (Kari Ingkoku:Dalma Airport) kiya ka mpqpah Arabia Ryeynho Takongkwo Dalma taw na tiping ppanan skoki. Malu niya smayun pskaya ka kcka tiping skoki, ou balay skoki u kasi hrinas tawyu skaya mquri musa icil alang mkbrnux, miyah hini u sediq mpqpah niya mi sediq mpriwaw.
  • Fujairah Kwoci Ppanan Skoki (Kari Ingkoku: Fujairah International Airport) Wa mniq Arabia Ryeynho Takongkwo Fujairah tuhunac 1 hayri (1.9km, 1.2 ingri).
  • Ras Al Khaimah Kwoci Ppanan Skoki (Kari Ingkoku: Ras Al Khaimah International Airport) Wa mniq Arabia Ryeynho Takongkwo Ras Al Khaimah na Posuwan Takongkwo 11 hayri (20km; 13 ingri) mniq mntna hangan alang mkbrnux tuhunac. Ppanan skoki u niqan 2 sapah beyhing ppanan basu, kiya mi qqiya, skoki smlun mi qqiya psluhay mpweriq skoki.
  • Sir Bani Yas Ppanan Skoki (Kari Ingkoku: Sir Bani Yas Airport) Wa mniq Arabia Ryeynho Takongkwo qmpah mniq ppanan skoki Baniyas taw.

Pnyahan pnataas (參考資料)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]