Republic of the Congo
Republic of the Congo【剛果共和國(剛果)】
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Gaga kska Meycow ka Congo, the republic of the, 1 00 S, 15 00 E ka gaga na nniqan.
Kana ka knlbangan na o 342,000 sq km（hangan na o Tg64）(knlbanga dxgal o 341,500 sq km, knlbangan qsiya o 500 sq km).
Kana ka sejiqun o niqan 4,852,412 hiyi.
Gaga Brazzaville ka pusu alang paru, jiyax 15 idas 8 ka jiyax skrayan klwaan.
Manu ka dxgal Congo, the republic of the ga wada sugan 31.10% ka dxgal qpahan, 65.60% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 3.30% na.
Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Denis Sassou Nguesso, pnaah hngkawas1997 idas 10 jiyax 25pnrajing kmlawa klwaan.
.svg)
cinkhulan sa knita’ sa brbiru’
Kangkwo konghokwo (剛果共和國)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Kangkwo konghokwo (kari Hwakwo: République du Congo; kari Citupa: Repubilika ya Kongo; kari Ringcyrra: Republiki ya Kongó), Leexan daha tmngayan: Kangkwo, Kangkwo (pu), alang ga meniq ckceka Hweco. Tunux alang daha we Purasa-su. Alang ga mtuayus na we, Kangkwo-mingcu- konghokwo, Komayrong, Conghwe-konghokwo, Cyapong ma Ankora dnii, smdaling gukun rcilung paru Cineya.
Sqita risu daha we, seediq alang Pantu ka ga qmlahang, bobo na de cumingti nHwakwo, kari rrngagun daha we kari Hwakwo, wada mburux knkawas 1960. Knkawas 1970 betaq knkawas 1991 ciida we, Kangkwo-jenming-konghokwo ngayan alang daha, alang mangal Makosu-cuyi ma, alang itang-cu; knkawas 1992 we, pnoda totang-cu han ma, wada mqeraq mccebu naq alang daha.
Ri-su (歷史)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Dungus spatis: risu na Kangkwo-konghokwo.
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Mpqhedu hari 13 suci betaq Pnrdingan 14 suci han we, pnheyu wangkwo hini ka seediq Pantu, dheran qnlhangan na we, kana alang Ankora, Cyapong ma Kangkwo-mingcu-konghokwo saya. Putting na hari 15 suci de, prading meyah mbbaruy quli hini ka seedi Oco di. Dehuk 19 suci ka mqhedu ka ka mbbaruy quli ciida de, wada mrqeraq ka Pantu wangkwo di. Knkawas 1880, prading cu-ming Kangkwo ka Hwakwo. Knkawas 1884, pnrngagan pnsliyan Poring ge, ngalan daha ayus nHwakwo cuming-ti daka Kangkwo nPirisu ka yayung Kangkwo. Knkawas 1910, pheyu Hwa-su Cutaw-hweco ka Hwakwo, kana ka Kangkwo-konghokwo, Cato ma Conghwe-konghokwo, Purasa-su ka ngalan na tunux alang.
Tg2 suce tacan ciida, Hwa-su Cutaw-hweco ciida we lmekuh Taykawro cyang-cyun, knkawas 1940 betaq knkawas 1943 we, nglan na ririh cuyo-Hwakwo ka tunux alang Pura-su.
Knkawas 1958 idas 9, spooda na Hwakwo cen-ming kong-ce, pooda sin-senhwa. Wada mhurah ka Hwa-su Cutaw-hweco di, idas 11 ali 28, sepac ka tnnaka alang na di we, wada suupu kongtong-ti nHwaransisu di. Knkawas 1960 idas 8 ali 15, turi bale ka Kangkwo di, ali nii ka ali pnhyegan nKangkwo di ma, betaq saya. Bobo nturi de knteetu knpriyux ka ceng-cen na: Knkawas 1960 we, Huarpe‧Yoru ka mnugaya mangal congtong, ini qbsiyaq ka knkawas 1963 de, wada poxun na“paye koming”, Arhwangsu‧Masangpa-Taypa ka rmirex, ani si knkawas 1968 dungan we, wada poxun “七·三一 yungtong”snpuwan dmudul na Marian‧Unkuwapi. So kawas na idas 12 de pryuxan ngayan kesun Kangkwo-jenming-konghokwo. Knkawas 1977, wada phqilun seediq ka Unkuwapi ma, Zoacimu‧Yongpi-Awpangko ka meyah mcongtong, bobo daha knkawas de, wada pa-men na Kangkwo Rawtong-tang, ini qbsiyaq, Toni‧Sasu-Unkoso ka mgtang-cusi ma, wada mangal congtong di.
Knkawas 1990 idas 7, malix Makosu REning-cuyi ka Rawtong-tang, ani si ini na lixi ka sohwe-cuyi, pooda totang-cu, lixan na ka tunux mdudul. So mddeka knkawas kawas na, moda cenkwo-hweyi, wada moda ka ringsu-senhwa, kbrihun na ka ngayan alang, kwoci ma kwo-ko daha. Knkawas 1992, mnugaya moda ta-sen ka pndaan daha totang-cu, cusi na Hwanhwe-sohwe-renmong ka Pasukaar‧Risupa ka wada mangal dongtong. Bobo na ka knkawas 2002 ma 2009, mndaha mbeyax senci ma, tloong naq tloongan congtong betaq say.
Cung-cu (政治)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Congtong-cu cung-ti naka Kangkwo, asi cuce mingsen ka congtong daha, mpitu knkawas ka tloongan na ma, mntexal ba lmutuc de mosa sen-ci dungan, tunux alang ka congtong, tunux cunghu ma tgqbsuran ba mdudul supi, dmoi beyax malax kkpucang, pucang duri we gino ba congtong ka thiyun daha. Daha ka tihwe na, canyi-yen daka kwoyi-hwe, niqn niqan beyax smmalu gaya kana daha. 66 ka tloongan canti-yen, ckceka na we, nngalan cence-senci 60 tloongan, 6 tloongan we biqan daha alang quri Puar, 6 knkawas ka ttloongan daha, kmntru knkawas de, blebil qreti texal ma, pryuxun na ka teru pnsnakan kingal; 153 tloongan ka kwoming-yihwe, pnhegan cuce-senci ka dheya, 5 ka ttloongan daha, netun mangal meyah senci dige, lmutuc na dungan. Congtong daka yihwe-ryang-yen we, niqan cwangyi-cen, ani si ini doi beyax paalix yihwe ka congtong, kwoming-yihwe duri we, ini doi beyax malix congtong ma, ini doi beyax tan-ho cunghu duri. Netun seediq tloong ttloongan congtong we, yicang na canyi-hwe yicang ka smriyux ooda na. Congtong daha saya we, Toni‧Sasu-Unkoso.
Senhwa daha saya we, pndaan cenming-kongto knkawas 2002 idas 1 ali 20, tg8 sen-hwa nKangkwo nii ka kiya di.
Bobo mnturi Kangkwo nii ge, bsiyaq yi-tang cucung ka Rawtong-tang, Rawtong-tang nii we, pnheyu na congtong berah ka Marian‧Unkuwapi knkawas 1969 idas 12 ali 31, paha kari mesa kongcan-cuyi miyan ka yami. Knkawas 1990 de paha kari mesa laxun dah aka Makosu-Rening-cuyi ma, paalix tang-cin. Rawtong-tang nii we, totong-cu senci ka knkawas 1992 betaq knkawas 1997 idas 10 we, mnalix cucung.
Sing-cung ci-hwa (行政區劃)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Dungus pptasun: singcung hwaci nKangkwo-konghokwo.
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Ti-ri (地理)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Ga meniq ckceka mquri ggqiyan hido Hweco ka Kangkwo. Quri hhreyan na hido ma quri hunac na we, yatung Kangkwo ma yayung pnswayan ka ayus daha, ga mtaayus daka Kangkwo-mingcu-konghokwo. Ga saayus Cyapong ka quri ggqiyan na hido, daya na we ga mtaayus Komayrong, Conghwe kongho-kwo. Tghunac ggqiyan na hido we, ga mtuayus Ankora. Llebu ka tnuayus na daka Tasiyang.
Ga meniqi siyo yayung kangkwo ka tunux alang daha Purasa-su, ga mssiyo daha tunux alang nKangkwo-mingcu-konghokwo.
Daya na we Kangkwo punti, 200m dehuk 300m ka knbrawan na ma, eguw dheran niqan qsiya; quri hunac na we dheran kawyen, 500m dehuk 1000m ka knbrawan na, niqan dhehran eyux ma llebu ka ssiyo na rcilung paru.
Cing-ci (經濟)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Ngngalan pila nKangkwo nii we, nong-ye ma sokong-ye, kong-ye daha we su-yo ma, duma so ngngalan daha pila, kana nii de wada rmirih ring-ye daha ma. lekuh can-ye nKangkwo. Knkawas 1980, ado mkala mkere brigan ka su-yo, Gdp na Kangkwo nii we, sunu 5% mrana, dheya ka ono beyo mdakil ka quri Hweco duri. Knkawas 1994, wada lux meelih 50% ka Hweco hwarang, kika betaq 61% ka tongho-pongcan daha. Peeyah ciida dige prading dyagan suce-inghang ma kwoci-hopi-cicin cucu ka cingci-kayko daha. Ado ka mccebu ka alang daha naq ma, msputing ka cingci-kayko daha. Tloong tloongan congtong ka congtong daha saya de, niqan lnglungan na suyo-hwa kayko, ado ka ini alix mrana meelih ka bnrigan su-yo ma, ini naq ptbale ka cung-ci daha duri, cunghu daha saya duri de, ani naq necung ma cingci daha we, mqraqil bale. Knkawas 2018 idas 6 ali 26, wada tuumal suyo-sucu-kwocya ka Kangkwo nii di.
Jen-ko (Hei seediq) (人口)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Llebu kndusan ka seediq daha (低壽命的人口結構)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Spegun kana 4,480,000 hei. (ini pdngusi)