Paraguay

Pnyahan Wikipidiya
跳至導覽 跳至搜尋
Flag of Paraguay
Flag of Paraguay-Kwoci Parakwey kunghekwo(巴拉圭共和國國旗)
File:Coat of arms of Paraguay.svg-Kwohwey.(國徽)

Gaga kska Kska- Hunac Meycow ka Paraguay, 23 00 S, 58 00 W ka gaga na nniqan. Kana ka knlbangan na o 406,752 sq km(hangan na o Tg60) (knlbanga dxgal o 397,302 sq km, knlbangan qsiya o 9,450 sq km). Kana ka sejiqun o niqan 6,862,812 hiyi. Gaga Asuncion ka pusu alang paru, jiyax 14 idas 5 ka jiyax skrayan klwaan. Manu ka dxgal Paraguay ga wada sugan 53.80% ka dxgal qpahan, 43.80% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 2.40% na.

Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Horacio Cartes, pnaah hngkawas2013 idas 8 jiyax 15pnrajing kmlawa klwaan.

File:Paraguay (orthographic projection).svg-Ida nkiya nniqan lnglingay.(自然地理位置)

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’

Parakwey kunghekwo(巴拉圭共和國)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Parakwey kunghekwo(kari Sipanya: República del Paraguay, kari Kwarani:Tetã Paraguái ) thnganan Parakwey ida klwaan ruwan Nanmeycow, gaga mniq siyaw yayung Parakwey, hunac klwaan o mslutuc dha Aknting. Daya hraan hidaw ni daya gqiyan hidaw o niqan Pasi ni Poriweyya, kika dklwaan Nanmeycaw ka dhiya. Pusu alang o Yasungsen. Parakwey ga kari Sipanya o 「ingu」ksun dha.

Ris(歷史)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Parakwey ga ida nniqan seejiq Intian Kwaranicu, hngkawas 1525 siida snlayan seejiq Putawya Areyhe cyasiya, hngkawas 1537 siida qpluhan cmin Sipanya o plalay phiyug hangan Yasungsen. Bukuy rima hngkwasan do mana ka pgaran kari Yeysu hwey teyncucyaw o ida musa pgaran kari utux baraw hiya uri kiya ni tmgsa quri phuma tmabung ni smalu qyqaya tnealang.

Hngkawas 1767 siida, empcmin Sipanya ga wada dha qdriqan ka empgaran kari Yeysu hwey. Sci 18, ida hbaraw bi ssliyan seejiq Nanmeycow ka Parakwey ticyu.

Jiyax 15 idas 5 hngkawas 1811 siida mswayay dha Sipanya murux nanaq da Rowterikes ka muda murux kmlawa.

Hngkawas 1840 do mlutuc bukuy kmlawa ka emptgsa Fasyuey Qarwos . Antungniaw . Rowpeys kiya ka prajing mrawah hari ka cngce muda phiyug kklngan nung, kung, sang, yey.

Laqi Rwopeys Forangsisqe Sworanwo Rwopeys ga hngkawas 1862 o mlutuc mduuy cngcyueyn, suqi mquri cyun, kwo, cuyi.

Jiyax hngkawas 1865 bitaq hngkawas 1870 siida, pgllug bi smtali ppais. Rating Meycow ka Parakwey---------Ppais Parakwey rima hngkawas siida, yasa msupu ka Aknting. Pasi ni Urakwey tru klwaan ka Parakwey tuhuy musa kmsiyuk ppais maku mlih 2/3 ka dsnaw ni egu dxgal kana klwaan, maku thtur prana mdka Sci bukuy pnspais ka klwaan nii.

Hngkawas 1947, klwaan Parakwey ga mnuda 6 idas mrudu do Hungtang ka ccngn hngkawas 1954 nHungtang na cyangcyun Sterwosna pgllug cngpeyn, idas 9 da mangal hangan Cungtung, bukuy do mlutuc kmlawa bitaq idas 2 hnkawas 1989, kiya do wada spowxan mdaan cyancyun Rwoterikes na cyuns cngpeyn. Paah hiya siida do muda mincu ctu mgaaw cungtung.

Cngc ni Cngfu(政治和政府)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Ttuwa muuda mingcu konghc ka Parakwey, mangal singcng,lifa,sfa,tru biyax nii ka pnhiyu, bukung klwaan ni Cunfu o ida cungtung ka pnsruwa uuda nii, kika kndada seejiq ka pgaaw, hngkawas rima ka qpahun na,ida spuan cangiyuen ni cungiyuen dha nii ka kwohey, sayang o cangiyuen niqan 45 seejiq 80seejiq ka cungiyuen.

Waycyaw(外交)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pnegluban dha Tlu (Taywan)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kndadax jiyax 4 idas 2 hngkawas 1988 siida do tealax Tlu ka Urakwey.

Wana Nanmeycu Parakwey ka mslupung pnegluban klwaan Tlu, saw Tlu sayang 15 ka ska lupung hini o ida paru bi ka knlaban o ( kwatimara ka hbaraw bi ssjiqan ), Tlu ka dmutuc tanah tunux do, dhiya ka mslupung klwaan Yacu Parakwey kndadax jiyax 8 idas 7 hnkawas 1957 mslupung ka dha nii.idas 7 hngkawas 1988, nniq tufas pnhiyug cungringskwan ka Tlu.

Pnegluban Tlu ni dha jnming konghkwo(與中華人民共和國關係)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu pntasan: pnegluban seejiq Tlu konghkwo ni Parakwey[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Sayang ga ida ungac pnegluban dha ka klwaan nii, Parakwey sayang o ida ini psddangi ka dha Cunghwa Jnmin kunghekwo mniq babaw dxgal.Qtaan ka snpug Haykwan Cungsu Cunghwa Jnmin Kunghekwo o, hngkawas 2018 mawyi dha klwaan ga kana hbangan niqan 17.11hpucing meyyueyn,kska na hiya o  quri Cungfang o pusa nganguc 16.17 hpucing 16.17 hpucing meyyueyn, miyah mtmay 0.4 hpucing meyyueyn , spgun do ida wada mkala 7.4%, 7.1% ni 21%. Duri ni Parakwey ga niqan Kangpos ni Qasiyanwo dnii, duma yuntungyueyn boru qaqay ga, ida mndayaw Cungkwo  cyurepu boru qaqay

Cungcaw ksun.

Pnegluban dha Amirika(與美國關係)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Parakwey ni Amirika o psdangi hagkawas 1861, sayaang do Parakwey o msparu bi qmita pnluban dha Amirika, quri suaw qmraq naqih seejiq kklwaan, qmraq sahu, kmsiyuk kksugun msupu dha Amirika. Kiya ka kiya ni smkagul empsaping Yiraqe, smkagul empkmuruy jncyueyn mquri kupa ni phiyug Cyow mawyi Cyu Meycow dnii ini na slkuhi ka Amirika.

Pnluban dha ka Pasi(與巴西關係)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Ida kmalu bi pnluban dha Paah seuxal ka dha Pasi. Mniq saw cngc, cingci, unhwa, dnii ka Pasi o iga tduwa mlglug Parakwey, ida hiya ka pusu bi dangni Mawyi Parakwey mniq hunac supu bbrigan, dha klwaan nii o ida pnsdhug egu bi kleegan ssupu dha psdhugan. Idas 9 hngkawas 2008 ni idas 5 hngkawas 2010, Ruke cungtung mndha musa qmita Pasi.

Pnluban dha ka Aknting(與阿根廷關係)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Ida malu bi pnluban dha quri saw cing ka Pasi ni Aknting dha klwaan nii, quri saw snupu dha qqsiya, deynki o ida malu bi endaan dha. Idas 5 hngkawas 2010, Ruke cungtung ga mnusa Aknting Qatarays teumal kingal nanaq hweyyi Sownaw reynmung klwaan Nanmey. Idas 8, Aknting waycang Timeyrman mquri Parakwer musa qmita dhiya. Idas 5 hngkawas 2016, Qates cungtuung musa qmita Aknting. Idas 6 hngkawas 2018, pduuy qmpah cung tung Parakway na Afutow o musa qmita Aknting.

Tiri(地理)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kana dxgal klwaan Parakwey o 406,752 km², au bi mniq hunac ska bi Nanmeycow. Adaw saw mniq ruwan klwaan ka dxgal Parakwey, kiya ka kiya ni yayung Parakwey o mnuda kndadax daya dhuq hunac ni kiya ni ska bi dxgal klwaan dha, kiya ni pusu bi mrana quri saw Cingci ni Cyawtung na klwaan dha. Yayung Parakwey o sgasuc dha saw hraan hidaw ni gqian hidaw. Gqian hidaw hiya o nniqan Syaku(chaco), kana dxgal o 247,000 km², mniq kana dxgal klwaan o niqan 61%, nniqan hini o paru breenux hruaan spriq, supu ssiyaw klwaan Akenting. Pasi Pworiweyya hruaan spriq dha o kika maa paru bi syaku paru breenux hruan spriq. Hnigal dxgal hraan hidawo pusu sttu hari kiya, mniq saw hunac yayung o pusu bi dxgal slaq ni malu bi dxgal, kiya ni egu bi qmpah qqhuni, qmpah dxgal, tnbugan dapa kika malu bi nniqan ka hini.

Pnsasing
巴拉圭河一景
盧克西爾維奧·佩蒂羅西國際機場
亞松森
東方市
民族服飾
亞西雷塔水壩
Manzana圖書館
Pnsingan yayung Parakwey. Mniq Ruke sngayan sapah skaya Sierweyaw. Peytirwosi. Yasungsng. Para alang Tung fang. Klusan dha lukus tnpusu seejiq. Sapah snkuan egu bi patas. Snslian qsiya Yasireyta.

Singcng cyuhwa(行政區劃)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Geasuc nniqan klwaan Parakwey kunghekwo o niqan 17sng. Ni pusu bi paru alang dha Yasungsng o paru alang Tepeycyu (districto capital).

Pusu bi paru alang:

Yasungsng-Tgparu bi paru alang Parakwey kunghekwo.

Dungfangs-Tgdha paru bi alang dha, mniq hunnuc hraan hidaw kessiyaw bi klwaan Parakwey, pusu bi bbrigan kessiyaw klwaan Akenting ni Pasi, kklaun bi Nanmeyco Yayi ni sjiqan Arabo sslian nniqan dha.

Jnko(人口)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kana sjiqan klwaan Parakwey o niqan empitu hupucing, niqan sdalih hari 97% sslian hraan hidaw ka pusu bi nniqun dha. Wana bi 2-3% sjiqun nniqan llabang bi dxgal gqian hidaw hiya. Kana seejiq klwaan o 51% pusu bi nniqan paru alang, niqan ka kingal paru alang Yasungsng o mniq kana klwaan seejiq o 11.2%. Kndadax hngkawas 1970, mnyahan hini seejiq klwaan Nihung, Hankwo ni Taywan, niqan ka kndadax klwaan Pasi, siya dnii, kika pusu bi byaxun mrana Cingci dha.

Kkyuhan sjiqan klwaan Parakwey(km2)

Cingci(經濟)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

File:Torre Nautilus 1.jpg
Paru sapah mniq Yasungsng.(亞松森的高層住宅樓)

Ruwan klwaan Parakwey o niqan kingal paru bi ini mtduwa scang cingci, mneuda dha mtmay bbarig qyqaya eseisil klwaan, seupu kana sciway bi ciyey ni paru alang tangfan. Hngkwasan 1970 dhuq hngkwasan 2009 do kthngkawas mrana 7.2% ka cingci dha mniq hunac klwaan Nanmeycow.

Klwaan nii o niqan kana knglangan tgtru paru bi cyosanyeycyu ⎡Dungfangs⎦,ksnegul bi bukuy Mayami ni Syangkang.

Mniq hngkwasa 2010, gaga meuda paru bi geasuc nnipa cingci kwocang ka klwaan Parawey, tkbiyax bi kana klwaan Nanmeyco, dhuq 14.5% krana ka ruwan sengcangc ka klwaan dha,

Wunhwa(文化)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu djiyun kari klwaan Parakwey o kari Kwarani ni kari Sipanya.

Jiyax smsung klwaan Parakwey o niqan bi pnluban kika pnrhulan Teyeyncuciyaw. Druma o kika klwaan sngayan jiyax Parakwey:

Jiyax Jiyax smsung ni tmhangan Hangan nniqan Nirih kari
1 idas 1 jiyax Jiyax smsung
1 idas 6 jiyax Jiyax Cusiyeyn
2 idas 3 jiyax Sngburas
3 idas 1 jiyax Tiyax thmuku knbiyax bi thulan seejiq
5 idas 1jiyax Kana knlangal jiyax qmpah seejiq
5 idas 14 jiyax Jiyax kwohwey klwaan
5 idas 15 jiyax Jiyax mburuxl 1811 hngkwasan 5idas jiyax 15 emburux ka klwaan Parakwey.
6 idas 12 jiyax Tndjian paru pnhyugan sapah Parakwey Thmuku tndjiyan paru pnhyugan sapan Parakwey.
8 idas 15 jiyax Thmuku pnhyugan sapah Yasungsng Thmuku muhdu phiyug 1537 hngkwasan 8 idas 15 jiyax.
8 idas 16 jiyax Jiyax lqlaqi Jiyax nii o ini usa sapah pyasan kana ka lqlaqi.
9 idas 29 jiyax Boqueron Battle Day
12 idas 8 jiyax Jiyax Sungmu Jiyax pnrhulan Teyeyncucyaw.
12 idas 8 jiyax Jiyax mntucing Yesu

Pnyahan pnatas(參考資料)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]