Nsgan Pyu-ma

Ga mniq tgkska bi nyusan Tay-tung Tay-wang ka nsgan Pyu-ma（kari Truku o nsgan Pyu-ma；kari Pyu-ma o Pu-yu-ma；kari A-mis o Pu-yu-ma；kari Ru-kay o Pi-nang）, mgtgut tgdaya nsgan Ru-yey ni nsgan Yeyn-ping, mtlutut tgdaya nklaan hidaw nsgan Tung-he, mksiyaw nklaan hidaw Qsilung paru, mgtgut ryaxan hidaw nsgan U-tay nyusan Ping-tung, mtlutut tghunat alang paru Tay-tung ni nsgan Tay-ma-ri ni Cing-hung.

Nsgan Pyu-ma nii o ga mniq tghunat mskuwah breenux Hwa-Tung, ga piiyax paru dgiyaq Tay-wang ni dgiyaq siyaw pnlaq, knpraan dxgal mshrus o yaa bi niqan 60% knlbangan. Niqan yayung Pey-nan Ci-pun ni yayung Ricya ka muda sqlalu ska nsgan Pyu-ma nii, karat na o mtalux bi ni sbhuran balay,.

Hmbragan seejiq O yaa bi niqan 1.7 mang hiyi. rahuq alang paru Tay-tung ka yaa bi niqan nyusan Tay-tung o hiya ka tgparu bi nsgan, seejiq Klmukan ka hbaraw bi, yaa ni niqan 35% hiyi ka Seejiq Tnpusu,（Pyu-ma, A-mis, Ru-kay）, pneyahan paah qqpah dxgal ka pusu balay. Yaasa niqan ulay CI-pen ni kingal niqan bi hangan niya ka kuyuh Cang -hwey-mey ksun do, prajing qmpah qpahun yahan rmigaw qmita ka alang nii da, tai ka qqpah rmigaw qmita nii o mrana balay.

Endaan

Paah sbiyaw pusu bi nniqan biyax knlwaan Seejiq Tnpusu Pyu-ma ka dxgal  nii, kmlawa Tay-wang siida ka Hoeran han o ida sun Syung-tung Tay-wang ni seejiq Pyu-ma o Pi-ma-la̕ ksun dha tmngahan. kmlawa Tay-wang ka Cing-caw siida han o, ngalan dha dxgal Seejiq Tnpusu ka nii, ini tduwa hmut mtmay ni mlatat, siida o niqan niqan " maspat alang Pyu-ma",nii o pnspuan maspat alang Pyu-ma̕ sun.

Kari Klmukan ka "Pyu-ma̕"ksun o, lala ka pnyahan kari, saw ka snhiyun hari balay o ,pnaah hnang kari alang Pi-na-ski. Kari Seejiq Tnpusu o 「Pu-yu-ma」, pusu kari nii o ̔snparu ni tmdahu "mangal qaya bnegay ka tgbaraw bi hnigan seejiq" , kmdamat embrax bi bukung dha seuxal " Pi-na-ra", kika pnyahan hangan tdruy qrngul Pu-yu-ma sayang da.

1875 hngkawas siida, pnhyugan hini ka Sapah qpahan Pey-nan Ni-hung, 1886 hngkawas siida do pryuxan Tay-tung Cu-ri-cow da, mnda bukung nyusan nii ka Hu-tey-hwa tama Hu-sec bukung Sapag gqringan Cung-yang. Pnhyug hini alang Peynan ka knlwaan Ni-hung siida, spuan dha nyusan Tay-tung Sapah qpahang Tay-tung. 1944 hngkawas 12 idas siida dowada dha laxan ka alang Pey-nan spuun dha peeniq elug Tay-tung（sspgan tg326 pnowsa patas Qpahan）, nii o tghici balay wada brahan nniqan Qpahan euda mniq Tay-wang ka Pusu Qpahan klwaan Nihung. Babaw mnhdu tmjiyal tnlangan do, elug o Tay-tung wada pryuxun nsgan Tay-tung da, wada psnakun ka alang Pey-nan.spuun nyusan Tay-tung tgdaya kiyig dxgal Seejiq Tnpusu.

1974 hngkawas siida, wada nyusan ka nsgan Tay-tung. pspuun dha alang paru Tay-tung ka nsgan Pey-nan, Nan-wang, Hu-kang,Yeyn-wan, Sing-yeyn, Ceyn-sing, Nan-jung, Ci-pen, Hung-teyn, Ceyn-he maxal nsgan nii. Spun kana ka hmbragan seejiq o 10 mang hiyi. maPyu-ma hangan na ka alang nii o ni aji nsgan Pyu-ma da, duri ni, yaasa ga mniq ska bi alang paru Tay-tung ka pusu Qpahan nsgan Pyu-ma kiya do ungat bi knsyangan niya uri da. babaw na hi do wada thjili alang Tay-ping ka Qpahun nsgan Pyu-ma da.  1922 hngkawas 12 idas 16 jiyax siida, ppyaan tdruy qrngul Pyu-ma o wada pryuxun hangan bgurah Tay-tung uri da（2001 hngakawas do pryuxan hangan ppyaan Tay-tung-da）.

Pnyahan hangan dxgal

Pnyahan hangan alang Pyu-ma nii o paah kari dha Pu-ma, pusu kari nii ̔smparu tndahu̕ ksun, kika kmdamat kingal bukung mdudul kana seejiq Pyu-ma, niqan bi brax na ni knkla niya dmudul kana seejiq Pyu-ma brah maxal maspat knxalan hngkawas siida, hangan na o ̔Pi-ma-ra̕ （Pi-ma-la）. Kari hnici rdrudan dha o,tai ka bukung Pi-ma-ra nii ga, malu balay luqi tunux niya, laqi pspuan seejiq Pyu-ma ni Klmukan ka hiya, dhuq bi smmalu gaya kklawa alang ni gaya uuda mgay pila quri bukung, bitaq dhuq kmlawa kana alang seejiq tmpusu ka hiya,ini biyaw hiya ka kmlawa kana alang seejiq tnpusu ga mniq breenux Tay-tung siida, ana ima skluwi bi qmita hyaan kana. Seejiq klwaan How-ran o ̔Pi-ma-ra̕ （Pi-ma-la）ksun dha tmngahan, seejiq Klmukan o ̔Pyu-ma̕ ksun dha tmngahan ka hiya, ida bitaq sayang.

Kari dha duma ka rdrudan dha o, mrana bitaq mataru ka alang bilaq Pyu-ma seuxal do, duma ka rdrudan dha do ini qqaras qmita msneuhir ni mkeekan, manu saw kiya do, ini dha prnai knlala ka alang bilaq da, bukuy do ida dha spuun kska mataru qmpringan alang nii ka mrana paah bukuy duri ka ruwan sapah, iiyux dha pseupu kana ka brax dha tmjiyal pais, saw nii ka uuda dha o ̔Pu-nu-yu-ma̕-yan （pusu kari o mseupu ni maakingal msa）, sriyu paah hiya siida ka hangan seejiq Pyu-ma nii da.

Ayus Qpahan euda

Niqan maxal tru ka alang.

3 dxgal alang siyaw pnlaq nklaan hidaw (paah yayung Pey-nan bitaq siyaw pnlaq nklaan hidaw：alang Ri-ci（Ri-ci-ri-ci）、alang Hu-yeyn（dxgal dgiyaq ssiyaw pnlaq）、alang Hu-san（Cya-ru-ran, San-yeyn）

5 alang ka dxgal tgdaya kska dxgal（tgdaya yayung Tay-ping）：alang Ping-rang（Ping-rang-su-ke）、alang Ping-rang（Ping-rang-su-ke）、alang Cu-ru -（alang Curu / alang Pey-se-cyu）、alang Minghung （Cu-ru tbgan）、alang Cya-hung（Tayey, San-ri）

4 alang tghunat kska dxgal ：alang Tayping （Pusu nniqan Qpahan nsgan Pyu-ma）、alang Tay-an（alang Ta-pa-ryu-cyu）、alang Ri-cya（Ryu-cya-wang）、alang Tungsing（Ta-ru-mak / Ta-nan）

1 dxgal Ci-pen（daan sqlalu yayung Ci-pen）：alang Wen-ceyn（ulay Ci-pen）

Pnhmaan

nasi

[[Snakun:Truku]]