Nsgan Cu-nje
Nsgan Cu-nje o tgtruma hari tgska ryaxan hidaw nyusan Pingtung Taywang. Tgdaya o smdalih nsgan Ray-i. Gtgut na nklaan hidaw o nsgan Tajen nyusan Taytung. Tgtruma o smdalih nsgan Sece ni ryaxan hidaw
tgtruma do nsgan Hangsan kida. Ryaxan hidaw o smdalih nsgan Hangryaw.
Mniq tgtruma baang ryaxan hidaw dgiyaq Paru ka nsgan Cunje. Dxgal na hiya o mngari kmxalan rima
tnegkbkyan o dgiyaq hrus kana. Dxgal na o kmpriyux bi hrsan na. Karat na o mtlxan balay ni sbgihur uri. Seejiq na mniq hini o seejiq tnpusu Paywan ka pusu.
Endaan[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Nsgan Cunje o kksaan seejiq tnpusu Paywan ka hini. Ckreurus dgiyaq Tawu maa kngkingal alang ka dhiya. Tmsamat ka kkeudus dha. Yaasa bukuy do wada mrana hari ka knhrbagan seejiq dha dni mquri tgtruma thjil siyaw dgiyaq Tahan hini. Qmpah dxgal ni tmsamat kida. 1920 hngkawas siida, wada pryuxun ka qpahan alang Taywang ni bkgan dha alang seejiq tnpusu nyusan Cawcow Takaw Cow ka hini. Seupu kana o maxal sngari elealang. 1941 hngkawas siida, klwaan Nihung o thjilun dha ka alang Mang ni dduma na alang mquri Kasuga. Kika sun tgbaraw ryaxan hidaw alang Cunje sayang da. Tmnghanun dha dalih bi hnang kari Nihung 「春日」（かすが Kasuga ）ka hangan alang.
Plealay bi bukay tnegjiyalan siida mangal hangan alang Cunje nii kika ngahan nsgan da. Bkgan dha nyusanKawsyung ka kmlawa na. 1950 hngkawas do kika ryuxan nyusan Pingtung kmlawa bitaq sayang. 1972 hngkawas siida asaw bi bgihur paru mqsuqi bi snliqan na quri alang Cunje, Kuhwa, Cicya, ni Rili spat elealang nii. Manu bnkgan qpahan klwaan thijil alang na bitaq sayang. Nsgan hini o niqan mataru elealang.
Seejiq alang hini o psenakan tru tgdaya ni tru tgtruma. Alang tgdaya o alang Rili(laleklek), alang Cicya(tjuvecekadan), ni alang Kweycung(kinayiman). Tgtruma o alang Cunje(kasuga), alang Kuhwa(guabar), ni alang Suwen(seveng). Kska tgdaya tru alang o ya sun endaan bgihur paru Tayri ka alang smudal Cicya ni thjil quri alang bgurah Cicya hini. Mlutut siyaw na o kika alang kweycung. Tgbaraw yayung Ring-peyn o kika sun yayung Ri-li ni yayung nii o kika mssli bi nniqan seejiq tnpusu Paywan sayang. Mssipaw dha kingal yayung alang Nanhe tgparu bi alang nsgan Ray-I ka tgdaya tru alang nsgan Cunje(Cicya, Kweycung, ni Liri). Manu yaa bi niqan spatul kbkuy seeji tnpusu Paywan ka mssli mniq hini.
Nsgan Cunje nii o ida alang Cunje ka hbaraw balay seejiq na. Alang Cicya do tgdha kida. Hmrinas maxal kbkuy ka knhbragan hiyi dha seejiq tnpusu Paywan. Kiya ni alang bgurah Cicya o paah kngkingal alang mseupu ni mgimax hini. Kska hini o sdseejiq na tthjil paah alang Payru klgan Kawcian seejiq Pauma (alang Nanhe nsgan Ray-i) ni dduma paah alang Liri mgimax tru elug endaan tnhjilan alang.
Klwaam Nihung siida, alang Liri o kika sun kingal paru alang hmrinas kbkuy sapah、maxal kbkuy hiyi seejiq tnpusu Paywan siida. 1914 hngkawas siida, dmakar klwaan Nihung kmrmux tgtruma seejiq tnpusu(Tmgjiyal Liri) ka tgtruma seejiq tnpusu Paywan. Wada tblayun mrata Nihung do, saw ka paru alang lala gxal(Macya, Ray-i, Kurow, ni Liri) pkeiyux muda tthjil seejiq pseanak alang ka seejiq Nihung.
Sgraka dha kika aji tqqapur dmakar duri ka paru alang Paywan msa. Saw ka blbilaq alang psenakan paah alang Li-li, wada pspuun klwaan Nihung maa alang Hwamn kida.( kkbiyax dha kmlawa ni mgraka ) Kika sun tmabuy tnhjil alang Kweycung sayang da.
Pnegdxgal[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Pllutut tgdaya nsgan Cunje ni nsgan Ray-i o yayung Li-ri. Nklaan hidaw do plutut nsgan Tajen nyusan Taytung kida. Ryaxan hidaw o psdalih nsgan Hangryw, nsgan Hangsan kida. Tgtruma do sbiq yayung
Swaymang yayung Cawsan pssipaw dha nsgan Sece kida.
Karat[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Karat nsgan hini o karat mtalux sbgihur hari. Empitu idas o Ses 26.9 °C. Tgkingal idas ka mskuy bi ni
kntlxan na o 18.6 °C. Tgrima bitaq maxal idas o qqixan kiya. Tgmaxal kingal bitaq bgurah hngkawas
tgspat idas do mdngu hari kida. Karat mdngu ni mhuriq o sleexan bi.
Bnkgan qqpah alang[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Nsgan nii o psenakan mataru alang. Tgska qpahan uuda o alang Cunje.
（Kasuga ）Alang Cunje.
（Kuabar ） Alang Kuhwa.
（Seveng ） Alang Suwen
（Kasuvongan ）
（Kinayiman ）Alang Kweycung
（Lalekeleke ） Alang Liri
（Tjuvecekadan） Alang Cicya
Elug qsiya[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Dxgal nsgan Cunje o paah nklaan hidaw wada mharis truma mquri ryaxan hidaw. Pusu yayung o yayung Liri. Yayung Swaymang ni sbiq na yayung Cawsan ni yayung Siducyaw.
Elug[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Elug nyusan elug 198. Plwanan “ elug rnaaw dgiyaq Tahan”duri. Kika sun smudal elug Cinsweying Klwaan Cin. Wana dhuq bitaq Tasurin. 2014 hngkawas rima idas kingal jiyax siida wada lhlahan pgklaan Qpahan hhqulan klwaan da.
Uuda kkbiyax hiyi[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Smkuxul bi uuda kkbiyax hiyi qlmqah qurug ka nsgan hini. Plealay bi o ida ptasan laqi bilaq Cunje ka pusubi. Mnlala bi mangal tgmalu hangan da. Sayang do ptasan bilaq laqi Liri ka mgkala duri. Qmpringan dha qmlqah qurug snaw ni kuyuh o mnlala mangal tgmalu hangan psdkaan klwaan kida. Rmirik klwaan ta mnsa klwaan Tay ni klwaan Cung Taru teumal psdka. Saw ka pusu bi tgkla qmlqah qurug ptasan tgska tgbaraw Ray-I o tgaaw pnaah patas bilaq laqi Liri kana. Kska nsgan nii hhbaraw bi ka dmpqlqah qurug klwaan pnslhayan dha da.
Nsgan hini o muda bi uuda qurug kkbiyax hiyi. Phiyug knkana qmpringan uuda qurug ka kngkingal ptasan bilaq laqi. Psluhay dmpkbiyax hiyi. Pkrana uuda kkbiyax hiyi kska nsgan.
[[Snakun:Truku]]