Himoti

Pnyahan Wikipidiya

Himoti(電光部落)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Gaga mniq Taytung Kwansancn ka alang Himoti.

230 sapah ka kneegu na sapah, 635 hiyi ka kana knhbragan na hiyi. Tnpusu seejiq o mangal 66% niqan 421 hiyi sp, rahuq na uxay tnpusu seejiq o mangal 34% niqan 214 hiyi koia.

Kana ka kleegan seejiq ga, Amis63%, Puyuma2%, ni rahuq na o2%.

Thiyan alang(部落特色)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Hangan nniqan Himoti hini sbiyaw o Rey-kung-hwo, thnganan dha nanaq seejiq o Kaadaadaan msa. Qnbhangan kari seuxal o saw bi tnthnganan klgan seejiq Pinuyumayan kisa, ini hari kla na dungus bi. Lutuc snruwan kari sbiyaw o niqan kingal nanaq puniq hmru hini keeman, eniq hini Ri-jun na seejiq o skluuy balay, iyux dha kingal nanaq na tqliwaq, kari klmukan ka tqliwaq nii o Rey-kung msa, kika tmhangan dha Rey-kung-hwo ka alang nii.

Nniqan alang(所在位置)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Nyusan Taytung Kwan-san ceng alang Himoti.

Klbangan(範圍)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Gaga mniq Hwa-tung cung-ku na nan-twan ka Kwan-san ceng, hraan hidaw o sgasuc dha siyaw dgiyaq gsilung ni nsgan Tung-he, daya o lutuc nsgan C-san, gqiyan hidaw o dalih dhiyaq cung-yang na nsgan Hay-twan, hunac o kika nsgan Ru-yey kiya, thyaqan dha paru alang Taytung o saw hari 42km. Mniq hunac Pey-hwey-kwey-siyeyn, Je-tay-ci-fung ka karac, 24℃ hari ka kngkwasan. Srnabaw o 23.6℃, rbagan o 37.5℃, krpuhan o 24.6℃, misan o 19.4℃, kingal idas siida o 18.9℃, empitu idas siida o 27.8℃, kingal hngkwasan o ini hari lglug ka un-tu karac dha, ini hari slexan ka S-ci dha uri.

Kndkilan lnglingay(地理環境)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Dowras.

Pgkla patas cyaw-tung(交通資訊)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

◎Pgriq rulu:

Muda Tay9 siyeyn quri hunac>muda Kwan-san-ceng kung-swo pgriq igi>Hakaw paru Teyeyn-kwang>seng-taw 197siyeyn>Hakaw 17 >alang Himoti.

Tnealang seejiq(部落所屬族群)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Seejiq Amis.

Skari(使用語言)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kari Amis, Tlu ni kari Nihung.

Snhiyan cung-cyaw(宗教信仰)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Teyeyn-cu-cyaw, Taw-cyaw.

Pnyahan alang(部落由來)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

◎Alang Himoti na tnhjilan tnsapah na snslian kingal alang.

Alang Himotin na Seejiq Amis o pusu bi 「Hen-cun na Amis」, lnglung ka nseejiq alang Himoti o nniqan Arapanay(gaga hunac yayung C-pen sayang) o kika pusu bi hruan Seejiq Amis kisa, bukuy do seasug kngkingal tnsapah siida kika tnhjil. Himoti na seejiq Amis o yasa ini knmalu ka eseisil seejiq, kiya ni lutuc thjil Hen-cun, hici do yasa niqan Klmukan tnhjilan ruwan Hen-cun duri, kiya ni ini kbaka ka na ka dxgal qnpahan dha, kiya ni knkingal tnsapah o miying ini ktna ka elug thjil dungan, dhuq sayang na alang Himoti.

Niqan maspac tnsapah ka Himoti sayang: Ciwidian、Malulang、Pacidal、Pawtawan、Rarangs、Kakupa、Tarisakan、Sakayangay. Mniq saw Himoti na kngkingal sapah Amis hini o niqan kingal snluan qhuni Men-pay kana, matas hangan tnsapah, hangan kari Amis qbsuran sapah ni kari Tlu na qbsuran sapah, kika klaun dha balay. (《電光石火─電光部落文史紀錄》2008,東縣電光社區發展協會出版)。

◎ Paru ndaan alang Himoti:

‧ 1807年Rangaw和Fangas由現屏東縣滿州鄉到現在電光Kaadaadaan。

‧ 1850年電光成立年齡組織Kaput。

‧ 1866年中國清朝發現電光很奇怪的火,舊稱「雷公火」的由來。

‧ 1867-1870年用竹砲抵抗清兵。

‧ 1900年日本人來台灣東部,開始殖民、開發。

‧ 1915年日本人興建「日本派出所」,因為電光人民約30﹪不滿日本人,所以日本人強制每一家族登記日本名。

‧ 1939年日本人成立東台灣出農場種植咖啡,早期電光咖啡山的由來。現在已沒有人種植咖啡,咖啡以種植尤加利樹為居多。

‧ 1943年日本人成立日出國語講習所(日語)。

‧ 1946年日出所改名為電光國民學校(台灣光復)。

‧ 1956年電光天主教堂落成啟用,當時教友約有600人。

‧ 1957年電光國民學校校長黃定龍先生父子三人,涉卑南溪不幸溺斃(當時聯外道路關山只有簡易便橋,七、八月河水暴漲,對外幾乎失聯。)

‧ 1962年電光第一家雜貨店【靜安商號】。

‧ 1968年電光國民學校改為電光國民小學。

‧ 1991年9月3日電光國中畢業生匿名致函當時省主席邱創煥先生,建請在卑南溪架設水泥橋以利通行。同年10月,省主席邱創煥先生補助關山鎮公所,興建電光大橋工程經費八千萬元。

‧ 1993年關山民族路地下道及電光大橋通車啟用。

‧ 1996年許鎮長瑞貴先生、方主席瑞清先生、林議員光雄先生,赴縣政府協調電光原住民多功能活動中心土地撥用。

‧ 1998年電光原住民多功能活動中心落成啟用。

‧ 2000年電光社區圍牆原空心磚改建以原住民圖騰為主的水泥牆。

‧2000年工程電光1-2號堤防改善。

‧Hngkwasan 2002年電光3號堤防改善。

‧2006年行政院原民會補助電光部落裝設小耳朵。

(《電光石火─電光部落文史紀錄》2008,東縣電光社區發展協會出版)

Pgkla patas saan rmigaw(旅遊觀光資訊)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu pnhyugan:

◎Ciway sapah pyasan Teyeyn-kwang 089-951142

[956] Nyusan Tay-tung Kwan-san-ceng Teyen-kwang-ri Cung-sing 93.

Nniqan saan rmigaw

◎Dgiyaq Cun-cyeyn (Tamina)

此處地形尖削如船形而得名。此地從高空俯視猶如巨砲,昔日遭美軍轟炸數次。

◎Elug fung-siyun-taw

從觀山沿著河岸的防汛道路騎腳踏車,途中風景相當美麗,雖然部分地段上下起伏較大,但可以徜徉在盡情俯衝的舒暢中。

◎Tu-row khilang

電光部落的客家土樓是當地客家村的地標。

◎San-ca-san ci-neyeyn-pey

民國34年二次大戰結束,美國軍機行經三叉山一帶時墜毀。當時美國委請日方及原住民協助救難,途中發生颱風喪失26條人命,其中包含電光部落的壯年。後人為了感念他們的英勇事蹟,所以建立此碑。

◎電光國小原生植物園

電光國小是個迷你學校,校內隨處可見阿美族文化表現。校方利用廢棄棒球場打造原生植物園,值得一訪。

◎Teyeyn-kwang hwo-tung-cung-sing

活動中心是部落族人辦理聚會與豐年祭的好場所。一旁的瞭望台,更是遠眺關山全景的好地方。

(《電光石火─電光部落文史紀錄》2008,東縣電光社區發展協會出版)

https://web.archive.org/web/20211014202216/https://www.guanshan.gov.tw/index.php

Pnyahan pnatas(參考資料)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]