Columbia

Kerunpiya (哥倫比亞)

Gaga kska Kska- Hunac Meycow ka Columbia, 4 00 N, 72 00 W ka gaga na nniqan.

Kana ka knlbangan na o 1,138,910 sq km（hangan na o Tg26）(knlbanga dxgal o 1,038,700 sq km, knlbangan qsiya o 100,210 sq km).

Kana ka sejiqun o niqan 47,220,856 hiyi.

Gaga Bogota ka pusu alang paru, jiyax 20 idas 7 ka jiyax skrayan klwaan.

Manu ka dxgal Columbia ga wada sugan 37.50% ka dxgal qpahan, 54.40% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 8.10% na.

Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Juan Manuel Santos, pnaah hngkawas2010 idas 8 jiyax 7pnrajing kmlawa klwaan.

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’

       

Endaan (歷史）

File:Flag of Colombia.svg- Kwoci Kerunpiya(哥倫比亞國旗)

Pusu ：endaan kerunpiya

         qtaai ：cungtung Kerunpiya

File:Coat of arms of Colombia.svg-Kwohwey.(國徽)

Niiqan Cipucacu dnii seejiq Intian ka hini,. Mniyah dhuq hini hngkawas 1500 ka seejiq Sipaya, mnuda ppais, mkrbuk qmpah, mnluk ni mnarux kika qmbahang kari dha ka seejiq Cipuca. Siida ini biyaw mhdug nniqan dha, kiya ni phiyug “Sinkeranata” hngkawas 1717 kana ka neeluk Sipanya gaga daya gqian hidaw Nanmeycow hiya. Mtutuy kburux hngkawas 1810 siida ka Kerunpiya, jiyax 20 idas 7 do mgarang rmngaw sa swayay klwaan Sipanya ni murux nami nanaq da. Hici do qulung mangal hangan ni murux nanaq da. Hngkawas 1821 do suupu Okwatwor, Weyneyjeyra, Panama dhiya ga smalu nanaq “paru Kerunpiya kunghekwo”, Simung. Poriwar ka Cungtung, Dhuq hngkawas 1830 do, Simung. Poriwar nii ga mdudug mquri uda mincu.    

Nniqan lnglingay (地理)

File:COL orthographic (San Andrés and Providencia special).svg-Ida nkiya nniqan lnglingay.(地理位置)

Pusu：nniqan lnglingay Kerunpiya

Ddgiyaq Antis ga hiya ka gaga gqian kerunpiya, bbaraw bi ddgiyaq ni yayug. Kiyig gsilung o dgring pingyueyn, daya gqian hidaw o gnutu drus pinyueyn truma yayung Maketarayna. Hraan hidaw o gnutu drus pinyueyn daya sida yayung Yamasyun ni Awrinwoke,ida niqan 2/3 ka knllabang kana klwaan.

Ctaw ksun ga gaga gmeayua hunac Kerunpiya, breenux hunac ni gqian hidaw na kiyig gsilung o mtalux quyux bbuyu ka karac, mquri daya o mtalux cawyueyn karac ni mdngu cawyueyn karac.

Geayus kmlawa (行政劃區）

Pusu：yeayus klwaan Kerunpiya

Colombia departaments-

numbered.svg

Kana ka klwaan Kerunpiya ga sugan 32 sng ni kingalka pusu alang

1. Yamasunsng(Raytisiya)

2.Antiawciyasng(Mayterin)

3.Arawkasng(Arawka)

4.Tasiyangsng(Paranciya)

5.Poriwarsng(katahena)

6.Poyakasng(Tung ha)

7.Kartassng(Manisaraysng)

8.Kaketasng(Forworunsiya)

File:Colombia-departamentos.svg-Geayus kmlawa(行政劃區)

9.Kasanareyng(yueypar)

10.Kawkasng(Popauyang)

11.Saysarsng(Payeytupqr)

12.Cyawkesng(Ciputwo)

13.Kertwowasng(Mngteriya)

14.Kuntinamakasng(Poketa)

15.Kwayiniyasng(Yinirita)

16.Kwaweyyareysng(Snghesay)

17.Uyirasng(Neywa)

18.Ka)wasirasng(Riawaca)

19.Maketanasng(Sngmarta)

20.Meytasng(Piyaweysnsiaw)

21.Nariniawsng(Pastwo)

22.Peysantantesng(Kukuta)

23.Putumayueysng(Mokea)

24.Cintiawsng(Yameynuyacng)

25.Risarartasng(Peyreyra)

26.Sngantereys-

Purwoweytngsitasng(Sngantereys)

27.Sangtantesng(Pukaramancya)

28.Sukereysng(Sinsayrayhwo)

29.Tworimasng(Yiwake)

30.Kawkasankusng(kari)

31.Wopeyssng(mitu)

32.Picatasng(Kareyniawkang)

Cngc （政治）

Pusu：Cngc Kerunpiya

Qnquran Tnpusu seejiq Intian Kerunpiya

Tnpusu seejiq Intian Kerunpiya,cmin Sipanya ni qnrnutan Feycow ga wada

bsiyaq bi msupu mniq, mstrung da,wada kbkuy ka

Kndusan niya Seyji政治生涯

Kngkawas 1991, Juan Manuel Santos Calderón pa ngalan Colombia Mquri Nganguc Mawyibu Bucyo. Kngkawas 2000, ngalan Caycng Mi Kongkong Sintaybu Bucyo.

Kngkawas 2005 cida, Juan Manuel Santos Calderón u phiyu Colombia Minjoku Dankeycu Syakay Tang, kiya mi dhuq mangal dnkuhan Soto Alvaro Uribe Vélez, Minjoku Dankeycu Syakay Tang pa wada mCcng Tang, kiya mi tuhuy Pawso Tang msupu Mkcka Mquri Narac Ccng Ryeynmong. Kngkawas 2006 dhuq kngkawas 2009 cida, Juan Manuel Santos Calderón u ngalan Kwohwangbu Bucyo.

Soto總統

Kngkawas 2010 cida, alaw Tubaraw Balay Hoying u ptbrinah snburah keyngpo, ngalan Soto cida ka Uribe u uka brahan spuda snburah keyngpo muda mntxal lmutuc qpahun Soto, so kiya daw Juan Manuel Santos Calderón u ngalan Ccng Tang Minjoku Dankeycu Syakay Tang na hosweynjn tumal Colombia Soto seyngkyo, kiya u wada mndungus bay mbiyax mangal Soto. Brah Soto Uribe pa alaw ini qqaras Juan Manuel Santos Calderón ka mquri Tukcka Pay, kiya mi hantay Juan Manuel Santos Calderón tuhuy Ucwang Butay mi Yocituy FARC muda psdhu kari, kiya u psli nanaq Tunarac Cngtang Mincu Congsin.

Kngkawas 2014 idas 6 cida, Juan Manuel Santos Calderón pa mniq Soto seyngkyotumn2 meytaq hyo cida u mndungus bay mbiyax mangal lmutuc Soto, wada niya ini baka ka Tunarac Pay Cngtang Mincu Congsin Tang na hosweynjn.

Kngkawas 2016 idas 6 diyax 23, hantay seyhu pnsliyan ucwang Colombia Keming Ucwang Riryang-Jnmincyun tuhuy Soto Colombia Juan Manuel Santos mniq Havana pbatas Patas Pnsdhuwan Mhdu Mccbu, ana so kasi ka spuda kongto muda smruwa, binaw ndanan dha niyi pa wada mnhdu mk50 knkawas na kcka qnlhangan mccbu. Idas 8 diyax 24 cida, seyhu Colombia u tuhuy Colombia Keming Ucwang Riryang mniq sotu Cuba alang mkbrnux Havana mnhdu nhdan bay knkana Pnsdhuwan Psblayaq, patas pnsdhuwan pa kiya ka knkana mnhdu mccbu, knpriyux ka alang pnwalang, ptkimax pbari iyu doku, wada pltadal na Yocituyweyn u malu tumal seyji, phiyu kwotusing Shwa ciko uri, Kongmin meytaq hyo u pniqan idas 10 diyax 2. Binaw kongto cida u hantay ka 50.22% hyo, wada so snklwiyan ini pdayi, ini balay pntna mnuda mintyaw cida ka so niyi. Ana so kiya u, mntna kngkawas idas 10 diyax 7, Juan Manuel Santos Calderón u ida wada mangal snadu Nobel Mpsblayaq. Bukuy daw mnangal niya pila u wada niya subway Kcka Mccbu Colombia mqraqil niya.               

Malix Soto daw卸任後    

Kngkawas 2021 idas 6 diyax 11, Juan Manuel Santos Calderón mniq Qnlhangan Balay Bay Yingkay kaygi cida, dmurun mniq kngkawas 2002 dhuq kngkawas 2008 iyax cida (Juan Manuel Santos Calderón u mniq bukuy iyax ngalan Kwohwangbu Bucyo) alaw heytay “Smipaq Malu Mi Mqbling Mdungus” kiya u wada phqilan ka hmrinas mkpiya knmaxal bukuy sediq, so psrwanun tnsapah dha ka qnnaqah ndanan niyi.

Kngkawas 1987 cida Juan Manuel Santos Calderón u tuhuy Pingmyeyn Seykeys María Clemencia Rodríguez Múnera msturung. Ddha dha u tnquli 3 laqi: Martín, María Antonia mi Esteban.

Tnsapah家庭

Juan Manuel Santos Calderón pa tntuting 1 niqan bay hnhangan tnsapah mi llutucdha. Juan Manuel Santos Calderón na tnswayi tama rudan niya ka Eduardo Santos u mnmniq kngkawas 1938 dhuq kngkawas 1942 ngalan Soto Colombia, kiya mi mnhiya ka “El Tiempo” pusu balay singbung qnlhangan dha. Juan Manuel Santos Calderón pa tama niya Enrique Santos Castillo u nngalan singbung kiya pyeynci hmrinas 50 knkawas. Mnswayi niya Juan Manuel Santos Calderón ka Enrique Santos Calderón u ngalan syoning singbung kiya mk10 knkawas da, dhuq singbung kiya u mniq kngkawas 2007 cida sbari Spain na Planeta Kojyo. Kiya u Juan Manuel Santos Calderón na laqi tnswayi niya ka Francisco Santos Calderón u mniq Uribe Seyhu cida ngalan Huku Soto (kngkawas 2002-2010).

Kerunpiya cyu （哥倫比亞軍事）

Msaping Kerunpiya nii o hiya ka bnsiyaq bi msspais dha egu klwaan kska

Ratingmeykow, saw ka pnsdakar mleelug sjiqun nanaq ruwan klwaan, qpringan

mbbarig sahu, igi trak dnii hmrinas 50hngkwasan da, ida egu bi endaan dha msspais

da.

Kerunpiya o hiya ka paru bi mspais, hiya ka mduuy paru biyax mssaping, empsaping

dha o niqan 445,000 hiyi, mniq knlangan sayang o yabi hari tg11 knparu biyax na,

hbangan o 121.45 yi meycin. Mniq kska klwaan Ratingmeycow o ida sneegul bukuy

Pasi.

Kerunpiya ga mduuy yiu pingyic, dhuq 18 hngkwasan ka drisaw do ida musa psaping

kana. Rucyun ni Kungcyun o msaping idas18, Haycyun o mspais idas 24, Kwomin

cyungca o idas12.

Hbangan (經濟)

Pusu：ngalan hbangan Kerunpiya

File:ChangBogoSSK061Typ209Uboat.jpg-Kerunpiya cyu(哥倫比亞軍事)

Ngalan hbangan Kerunpiya ga yasa bnsiyaq bi ini kpiya ka djiun ruwan klwaan, ini

kpiya hbangan ka sugan kmlawa, duri ni knxalan alang ni Gaya kmlawa o ini saw

tduwa uri. Knxalanklwaan Kerunpiya sayang do mdudug kayke hbangan sdanga

rudan, kana ka kleegan peelih ka sqpah dha da, kiya ni smtrung ana manu mriqu uuda.

Dha paru bi elug seuda snalu klwaan Kerunpiya o daru btunux ni kafey. Dha nii o

uxay saw teura malu ka elug na, knutuy kafey ni ngalan hbangan o uxay saw malu.

Daru btunux o mlih ka nhru na, asi ka knttu miying , gmburah daru btunux.

Knklaan (文化）

Pusu：knklaan Kerunpiya

File:San Agustin parque-Knklaan (文化） 聯合國世界文化遺產—聖阿古斯丁考古公園中的雕像

Qtai：Jiyax smiyan KerunpiyaIda niqan nanaq smiyan dha kingal hngkwasan ka Kerunpiya, saw ka wada rmuxan “

hangan mririh jnrey feyuc unhwa yican” na “Paranciya cyaneynhwa” dnii. Rahuq na o

ida niqan egu bi quri grig unhwa, saw ka grig runpa, sasa dnii.

Pnyahan pnataas (參考資料）

• CIA
• 外交部
• List of current heads of state and government
• https://zh.wikipedia.org/wiki/哥伦比亚（參考自中文維基百科）
• Animated clock. Colombian State Department. [3 May 2016]. （原始內容存檔 於2015年9月5日）. CIA world fact book. Colombia. CIA. 14 May 2009 [24 May 2009]. Colombia. World Economic Outlook Database. International Monetary Fund (IMF). October 2016 [2016-12-31]. Human Development Report 2019 (PDF). UNITED NATIONS DEVELOPMENT PROGRAMME. Gini Index. World Bank. [2 March 2011]. 到國外養老？福布斯2020年退休宜居國出爐. 大紀元. [2020-01-01] （中文）. 中華民國外交部—哥倫比亞國情概況 網際網路檔案館的存檔，存檔日期2014- 03-10. 烏里韋再次當選哥倫比亞總統 國際觀察：哥倫比亞新總統 繼往開來領路人，新華網，2010年6月23日。 2011 Departamento Administrativo Nacional de Estadística (estimate). Departamento Administrativo Nacional de Estadística. 31 December 2011 [4 September 2011]. （原始內容存檔於2009年11月13日）. 克里斯·華萊士. 這是世界上最幸福快樂的國家嗎？. BBC 主頁. 2017-05-03 [2017-10-04]. 外部連結 從維基百科的姊妹計劃 了解更多有關 「哥倫比亞」的內容 搜尋維基詞典 維基詞典上的字詞解釋 搜尋維基共享資源 維基共享資源上的多媒體資源 搜尋維基新聞 維基新聞上的新聞 搜尋維基語錄 維基語錄上的名言 搜尋維基文庫 維基文庫上的原始文獻 搜尋維基教科書 維基教科書上的教科書和手冊 搜尋維基導遊 維基導遊上的旅遊指南 搜尋維基學院 維基學院上的學習資源 搜尋維基數據 維基數據上的數據項 （西班牙文）Engativa.com：Portal of West. Information of Engativa Local. Bogotá D.C. Colombia. Interactive Map （西班牙文）PEC - 官方政府入口