Belguim

Pnyahan Wikipidiya
跳至導覽 跳至搜尋
Flag of Belgium
Flag of Belgium-Kwoci Piris (比利時國旗)

Belguim (比利時)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Gaga kska Owcow ka Belguim, 50 50 N, 4 00 E ka gaga na nniqan.

Kana ka knlbangan na o 30,528 sq km (hangan na o Tg141)

(knlbanga dxgal o 30,278 sq km, knlbangan qsiya o 250 sq km).

Kana ka sejiqun o niqan 11,409,077 hiyi.

Gaga Brussels ka pusu alang paru, jiyax 21 idas 7 ka jiyax skrayan klwaan.

Manu ka dxgal Belguim ga wada sugan 44.10% ka dxgal qpahan, 22.40% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 33.50% na.

Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Philippe of Belgium, pnaah hngkawas 2013 idas 7 jiyax 21 pnrajing kmlawa klwaan.

File: Great coat of arms of Belgium.svg-Kwohwey. (國徽)
File: EU-Belgium.svg-Ida nkiya nniqan lnglingay. (自然地理位置)

cinkhulan sa knita’ sa brbiru’

File: Belgium - Location Map (2013) - BEL - UNOCHA.svg-Nnqan lnglingay Piris. (比利時的位置)

Piris (比利時)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Bukung Piris (kari Herang: Koninkrijk België, kari Fako: Royaume de Belgique, kari Teko: Königreich Belgien), asi dha sa Piris, koka Siow, kiya pusu bai lama phiyu Owcowrenmon ka dhiya, alang brnux u Prusayr kiya ka Omon mi pssliyan Peytaciyankonyey kiya pusu bay pssliyan Basiyo, Piris nii pruun tpriqan tuki psnanak niqan ka Heran, Teko mi pslutudan Rsenpaw tuiring na u Pinringpeyhy.

Hangan Piris nii u kndadah naq Roma fiday na, cida shgan dha Piriskawxu (kari Rating u: Gallia Belgica), pntasan imi na u Prkayjen na Kawru. Piris kari tlu u pniyah kndadah knkawas 1849 pntasaw (徐繼畬 “ 瀛寰志略).

Hiti bay enbukuy dmuuy ddiyu snalu btunux, Pilis u tna niqan msupu mniq ka sediq da. Ananaq kndadax ddxral mi uuwaya, Piris nii u nisu mniq ddha elu sow Ocow ka dhiya, cbiuaw sow knkawas 2,000 wada klaun malu mi wada knllu naqah ka sow ou kluwan waya mi ealang dha. Kiya wada sow nii, kiya balay bay sediqun Owcow ka Piris nii, sediq Kayrte, sediq Rowma, sediq Tic, sediq Faranci, sediq Heran, sediq Cipanya mi sediq Awtiri ini hiti an tikuh endaan dha cbiyaw.

Rikisi (歷史)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

1Hiti bay enbukuy dmuuy ddiyu snalu btunux, Pilis u tna niqan msupu mniq ka sediq da.

Ananaq kndadax ddxral mi uuwaya, Piris nii u nisu mniq ddha elu sow Ocow ka dhiya, cbiuaw sow knkawas 2,000 wada klaun malu mi wada knllu naqah ka sow ou kluwan waya mi ealang dha.

Kiya wada sow nii, kiya balay bay sediqun Owcow ka Piris nii, sediq Kayrte, sediq Rowma, sediq Tic, sediq Faranc, sediq Heran, sediq Cipanya mi sediq Awtiri ini hiti an tikuh endaan dha cbiyaw.

Sow brah sieyn knkawas 54, pusu bay mniq hiya u sediq Kayrte bukuy dow wada ini baka bukun heytay Rowmakonhekow Kaysa da.

Wada ini kbiyax ka Rowma tikow do, sediq Jrman Sci asi iyah knrmux da, turuma hiya u niqan sediq Faranke enbukiy phiyu bukun Morowun, kiya kana ka dxral Piris sayan.

Babaw na bukun Mowrowun dow Karowring ka miyah enbukun da.

Knkawas 860, bukun Cifaranke Cariars kiya ka Tupoanis u phyuyan na Farantes Powcey.

Knkawas 979 dow kiya balay bay phyuwan ka Pururke ba.

Knkawas 1302, sediq Foraman “mspais Cing mac” cida u wada na ini baka ka heytay Fakow.

Knkawas 1328, sediq Fakow Kasayle mniq heytay cida, ptutuy Faranke miyah qmlahang dalang.

Knkawas 1425, pniyu Ruwen pyasan bething.

Knkawas 1468, Powriyanti pspuwan na pmlahang tanaxtunux.

Enbukuy dow nou buda bawa Piris, kekana sow alang nuda qnlangan Heran, Lerianti, Cipanya, Awtiri. tuFkow ka Piris, wada ini baka mccbu ka Naporungis dow kiya pspuwan Heran ka Piris kiya me Koka Heranrenhekow.

Knkawas 1830, Piris u muda mmrudu iyux burux nanaq ka Piris, kndax pnlangan Heran enburux nanaq wada me Scicincurisen koka mi maaw kingal Tekow kuweycu, kiya ka laqi na koka Ronkesun-kepaw-ketakon Liawpote ka phyuwan dha tukingan bukun Piris.

Hndu phiya koka ka Piris dow muccka ka uuda dha, binaw mndha mspais ka kana koka ini daka mangan koka Teic mi nasuey Tekow ka dhiya.

Endha mspais dow malix mccka ini dayaw ima ka Piris, kiya musa muman tuhuy Peyyey.

Mniq ruma enrikan pnrngawan kowciirun kiya Riawpoters mniq sow knkawas 1908 dow lahan na ka qnlangan na alang Kankow, wada na subway sethu Kankow da.

Bukuy dow knkawas 1960 wada murux ka Pisukankow da.

Tencinpicucey u Piris nancey ka Taws ka mbukun diyax cida u knkawas 1900 Pakowrencing mi Tacin supu ppatas patas Singniyo tiyawyey dow kiya pradin puda da.

Knkawas 1927 dow subway na seyhu Peyyan ka Cucay.

Saya Piris wa muda uda jiday saya mi wada mkala ka snala koka Awcow kiya knhuway endlaiq, hiya u kiya ka Peyyey mi sediq na Omon uri, alang beyhing Purusayr u niqan dha ka pssliyan.

Bonaw nisu sow enppwayaw mi emppdka ka koka Piris nii.

Peypanpu rmngaw kari sow kari Heran sediq Fowraman “Cinheran” mi Nanpantaw rmngaw kari Fai sediq Waron “koka ciefa” dhiy u bsiyaq bay sow ntthri da.

Knkawas 2007 idas 6 diyax 10, muda enpprngaw Renpan senkiyow.

Pndaan dmka hari knkawas pnrngawan dow kiyan puda sow pssiyan sow seyhu, binaw turu bay idas dow wada ppalah ka ssaan dha pssliyan seyhu nii da.

Knkawas 2010 idas 6 bukuy Ihuey senkiyow, mnuda diyax 543 ini pssli na, qndsiyaq Cukecen nii u wada hmrinas pntasan kana bay da.

Hiti dow raban bay wada pryuxun ka Senfa, subway Piris Nanpey dha alang puda Cccen, alang brnux Prusayr dow Mrempansiyati, kiya ini kbiyax hari ka Iyencenri senkow ihwey sow knkawas 2014 kiya spun dha puda da, turima knkawas kddiyax u pdaun senkiyow, Siyaiuen sow kari Heran u niqan 87 si, kari Hai u niqan 63 si, dha kari nii u niqan bay pntna na biyax.

kiya Piris saya u koka Renpanc ka dhiya, Knkawas 2013 idas 7, niqan taha knkawas enpusal tumturu bukun Arpeyrs hmdiq tnlngan na bukun subway na tuparu bay laqi Wansi Feyripu.

Knkawas 2014 idas 10 diyax 11 burah pnhyuwan Conri Piris Miser dmudu madas mccka siyaw tuirin sediq way qnpah Renhecnfu, rngawan na ka bukun Piris Feyripu pradin qnpah da, wada qduun ka spac idas enppsiling uda sow sayhu.

Kndadax knkawas 1814 Misawayyahanyr nii u kiya ka risaw bay nngalan Conri Piris ka hiya, hiya u kiya murisaw bay ngalan enpdudu Ocowrenmon ka hiya uri.

Knkawas 2016 idas 3 diyax 22, alang beyhing Puruseyr pklu bay sancndu kumi Isrankonpucui mi sediq koka Isran.

Knkawas 2019 hndu muda maaw birah seyhu dow ini ssayan pssli na, cida mangan Sowsiyan weyrmeys mtna knkawas idas 12 wada pstuyan Ononkawfonhwey na Cusi.

Ngalan lupun Miseyr, idas 10 dow kiya ka bukung Feyripu u phyuwan na tlngan Sowsiyan ka taha pridil Piris mlutuc brah kiya enpdudu qmlahang seyhu.

Tiri (地理)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

File: Belgium in its region.svg- Nniqan Piris. (比利時的位置)

Piris u way mniq Ocowtarucipu nisu enbbuway brah umi Ingkow.

Sdaih Quri narac koka u Heran, lmutuc mquri truma u Fakow, tonnanring Pawsunpawtakonkow, narac u mslutuc Tekow.

kana knladan dxral 3.05 man Pinfaneonri.

Piris u nisu psnakan turu beyhing dxral, nisu narac siyaw umi u brnux kiya, cka u paru bay bbrnux mi way hraan hidaw u Atensanmay.

dxral Cipupingyen u msdurux bay, niqan ou bay way mtnuyun umi ka sluwan ddxral.

Conpu dxral drnux u way kndudun mkala baraw, malu bay ka ddxral mi ou ka eyeyayung mttuka bay diyun hhmaun,niqan k addling mi eayu.

Tonu u Aten sanmay, dxral hiya u mputing bay, mputing bay dwayaq u 694 mi “dwiyaq Poteranj Signal de Botrange” ou bbuyu ou truwa ka bbtunux kray ini aw hhman

Piris hini u kiya nniqan lnlamu kluwa ccamac ka hiya.

Pusu bay yayung Piris u, Shayrtehe muda qluluy Turnay, Knte, Antweypu mi Mowche, muda qluluy Namowr, reyj.

Karac (氣候)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Mquri karac Untayhayyan, Misan u muhun Rbawan u msbihur、ou bay quyux, 1 idas u pspngan ka kntilux na u 0-3 °C, 7 idas spuwan ka kntilux u 14-19 °C;knkawas pniyah na quyux u 700-900hawmi, putting bay dxral u 1500 hawmi.

File: Be) vvbf.gif-Furaycyuci. (佛萊明區旗)

Cngc (政治)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kndadax bay mrenpan ka Piris bow, endaan seyhu u krinah bay mmrudu da.

Mniq sow truma renpan seyhu sow knlaan pnhyuwan dha kari sediq u niqan turu alang, kiya ka alang kari Heran、alang kari Fakow mi kari alang Tekow, phiyu turu nniqan uuda pptasan Seyhu, niqan ka Waronci、Folamanci、mi Purisayr-sowtuci.

Alang mi pusu qqphun dha u ni mspipih lxan bay ka qqpah dha.

kcka hiya kari alang Herang swyhu mi Fowraman sow qqpahun dha way pspuun asi skingal seyhu Framan, qqphun Waron u kana bay muru puda kari alang Fai, binaw u sssiyaw alang tonpu u alang kari Tekow kiya.

Renpancnfu: skinning quri kana uda koka sow uuda mi qqpahun.

  • Sow ka Wayciyaw、kowfan、kinci、sehueyfuri、konkonancen、ingsu、tonsin
  • seynu sow alang: skinning kkari、waya mi kiyoiku. Sow ka sapah pyasan、rpun patas、ssaan mita aga,
  • Sow qqpahun seyhu: skinung muda matas dxral mi kana ka uuda daysan.

Sow ka qqphun tndxran、muda kiyaku、phiyu sapah、ddaan eelu rilu, nasi phiyu sapah pyasan ka alang Purusayr asi ka muda pbatas empqpah uuda qphun seyhu Purusayr, b inaw sapah pyasan u ttsaan patas asi ka seyhu rmngaw Heran kiya “nasi tmsa tukingal balay tmsa dha kari Heran” uxay uri u kari quri alang Fakow “nasi tukingal kari Fakow ka sapah pyasan” skinin.

Uriqu bay daan ka uda nii, binaw hbaraw bay ka snruwa puda uda sow nii, kla tduwa dhqan qnlhang ka smku ka wywaya mi tduwa tblaiq msupu mhiq kana.

Alang beyhing Purusayr nii niqan 900 knou ka nniqan conpu Kowciciko, kana kaPpeyyey conpu mi conpu Omon, kiya snca dha “beyhing alang quri damay tunux” mhangan.

Centan: centang Piris u mttuku bay qtaan kana ka Renpangtic dha, beyhing Tan sun u kiya ka alang Foraman beyhing bay Tang mi alang Waron na beyhing Tang, kana koka u uka ka pusa na bay Tanpay.

Saya u truma Kowhueyiyeyn ccka tlngan u niqan 150, tlngan 87 u tobay sediq Fowlaman, tlngan 63 u sediq Warong.

Pusu bay Centang niqan ka sediq Singforamanrenmon、rmngaw kari Heran smluxay pnlhulan kiristo na Mingcitang、rmngaw kari Heran Keyfancmintang、Heran Sehuweytang、Foraman riitang、kari Fakow Siningtontang、kari Fakow Sehuweytang、sediq rmngaw kari Fakow Jentawcuiconsintang、kari Heran ritang、rmngaw kari Hakow Sentaytang.

Sow pskingal psanak uda: una nanak beyhing alang Purisayr, pusu bay Piris way Peypu rmngaw kari alang Fowrayming (snakan kari Heran) mi napu Warontaci (snakan kaei Hakow) pspuwan kiya.

Pradin pniyah 19 sci duq saya, koka nii pradin sow yahan snqiya paru bay diyax koka sow Awcow kiya psnanak ka Nanpay na sow uda, dhuq 20 sci ida niqan hnan way mprapa dha koka nii u pspuun Hran mi koka Fakow mntna sow Awcowfenricui, snliq bay mkkray qqpahun Awcowcnci.

Uuda murux Framan: uuda emdurux nii u kiya ka Piris mi alang Fowraman nii pnuda uda seyhu.

Kndadax tubrah 20 sci dhuq saya, ida iyuh nanaq puuda uda dha mi iyux murux, mi qmlahang kari Heran mi waya uda uda ccbiyaw bay/riciki, ini sruwa kari alang Fakow nniq Framan wada snpusan thrak.

Singcng-cyuhwa (行政區劃)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Cincentic Piris saya u kndadax knkawas 1993 idas 7 diyax 14, pnakan turu: Renpan seyhu, pusu bay pssliyan u mnaiq Purusayr:[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

File: Brussels Great Market Square.jpg-Paru nniqan. (大廣場)
File: CoalDNLBF.png-Nniqan knprigan btunux. (煤礦區)
File: Be-map-nl.png-Pusu alang lnglingay Piris. (比利時主要城市分布圖)
  • Kari alang Flaman: quri uqiyan hidaw u mcais
  • Kari alang Piris: mquri ttruma u embahah
  • Kari alang Tekow Piris: kndadax hraan hidaw u msama

Turi alang patas dxral

Snakan turi beyhing alang:[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

  • Beyhing nniqan Fowraman: uqiyan hidaw u mcais
  • Beyhing nniqan Waron: tuuruma u embanah
  • Purusayr - alang maci beyhing nniqan: kck u mkarac

Turi beyhing nniqan patas dxral.

Kcka hiya niqan Foraman、Waron dh aka beyhing nniqan knkingal u niqan rima alang brnux.

Pnklaan patas nii u kndadah knkawas 2009 idas 7 diyax 1, pusu bay alang u way truma hini:[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

  • Purusayr (kana sediq u: 1,094,781)
  • Antweypu (kana sediq u: 472,526)
  • Aente (kana sediq u: 233,120)
  • Salerowwa (kana sediq u: 201,300)
  • Reyj (kana sediq u: 186,805)
  • Puruj (kana sediq u: 117,224)

Cingci (經濟)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Knhdrawan bay sediq ka Piris nii sow babaw dxral u quri alang pa tukingal ida malu bay ka konyey dha mi uda qqpah dha uri, niqan mttuku bay ka saan pssli sapah nangan tnqcurux qcurux、pdaun yayung mhaqun ka qqiya、ddaan elu kisiya mi elu rulu, dha sow siyaw koka u kla krinax malu mi niqan burah ka uuda sow qqpahun dha.

muda pdaun omon tukingal Cwanshwayyen, Piris u psmiyah bay kla msupu kana ka qqpahun sow Owcow.

Piris u mniq knkawas 1999 idas 1 mplalay dmuuy Ocow tukingal supu dmiiy pila Oyen ka dhiya, brah sow pila Pirisfaran u way knkawas 2002 dow wada rihan da.

Ddawn qpahun Piris u sntama bay Kowcimawi.

Kana koka GNP yabay Sanbunnici kndadax alang icing kana, mus mi miyah ka sediq koka Tkow u mraban tudha kiya, Tanah tunux u mraban kiya.

Knmalu Piris u pnyah dxral mi malu bay ka snalu dha、uo kluwan ka kari dha mi malu bay ka qqpah dha.

Pusu bay mquri miyax koka dha u uuqun、kiyay、 Cwans (ini smluuy na) Abura、Hakon jayriyo、uwaray, pusu bay mquri nganguc u Ciyawkeri、rilu、xiluy、iyu、cuwans (ini smluy na)、waray.

Quri nniqan Piris uqiyan hidaw sow Anteweypu kiya tudha ssaan msangay sapah asu Ocow u, kiya beyhing bay dxral sslun Cwans, niqan shangan dha sa alang Cwans ksun.

Knhbrawan sediq (人口)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Kana Sediq koka Piris u niqan 11,568,000 “knkawas 2019”, knhbrawan ssediq u “376/km²” unanaq koka Heran mi Ocow ccipeq koka me Ocow sediq u ou bay tukingal uri.

Sediq Fowraman “niqan 59%” mi pusu sediq Watan u “niqan 40%”.

Kana bay Iyen Piris u knkawas 2014 dow srwaan dha Huricu ka Anles mi wada prbangan ini dhuq knkawas na lqlaqi, babaw na mwsa mlutuc koka Heran, kana koka niqan dha kibisi bay prngawan u wada smruwa Ales lqlaqi ciping ka kka nii.

Kari (語言)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Adow way ayus bay koka Ocow sediq kaki Jrman mi sediq kari Lating ka Piris, Kika koka Piris u niqan dha kluwan ka kari dha.

Kcka hiya urmngaw kari Heran kiya way mssli Piris uqiyan hidaw Fowraman beyhing alan, kana bay sediq koka u 59%, rmngaw kari Hai pusu bay way mniq alang tuuruma beyhing nniaqn Waron mi alang brnux Purusayr beyhing alang, kana sediq koka u yabay 41%.

Duma na alang beyhing nniqan u niqan cciping ealang u way srwaan syhu u sediq koka Teko.

Sayhu Piris u way na spuda Kwanfan ka turu kluwan kari da.

Sediq Piris ddiyun dha kari sow kari Heran mi kari Tekow niqan nanaq hngak dalang dha, binaw sow Hran ddiyun aha kari Heran mi kari Hakow u ini kpiya ka sa niya, empprngaw ka had koka nii u uka ka snqiya.

Piris nii u way snakan kari Heran mi kari Hako, Alang beyhing Purusayr mkari Fako mi kari Heran dha kluwan, binaw kari Hako u balay bay diyun u mraban kiya.

File: Loppem kasteel 03.jpg-Gaga ssiyaw Piris puruji ka Rowpencenpaw. (比利時布魯日附近的羅奔城堡)
File: Galerie brussels.jpg-Meysuting na Purusayer. (布魯塞爾美術廳)

Cungciyaw (宗教)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

File: BasKoek.jpg-Gaga mniq Purusayer ka Sensinsentyen, ida tgmataru paru bi mniq knlangan sayang ka pnrhulan nii. (聖心聖殿是位於布魯塞爾的一座天主教乙級宗座聖殿和堂區聖堂, 是全世界面積第6大的天主教堂)

Pusu bay snhlayan Piris u kiya ka Tenskiyow sediq sinjia u niqan 75%, dalih sow knkawas nii u miyah sanka Nisa sediq u niqan 10%.

duma na way smluhay sow pnlhulan Isran、burah na phyuwan u pnlhulan kirito mi pnlhulan Yotay.

Knkawa cnduray sow pnlulan Isran adu asi krana ou bay ka thding sediq sring kana sediq nii u niqan naq pspuwan na ka koka.

Niqan naq pusu na wada snanak ka Piris ni mi Hran.

cida pusu bay shlayay Heran u burah phyuwan pnlhulan Kirito “binaw hbaraw ka ini sluhay ka sediq Heran” knkawas 1830 wad mangan muruh nanaq ka Heran mquri truma nniqan koka sluhay pnlhulan Tancu dow, kika mePiris saya.

Piris nii u mniq Ocow koka hiya ou bay ini pkla na pnlhulan pa kiya saan dha mssli ka hiya.

Alang ncbiyaw Puruj Piris u ida malu bay ka Consci alang brnux kiya.

hiya u ssalu dha knnemalu bay、mttuka bay ka ddaun dha smalu ecbiyaw alang kiya、mqliwaq balay、bsiyaq bay ris na、isu、snhlayan mi Ciyawkeri, piyah bay kndadax kana koka na sediq.

Pusu kari: waya Piris

Spuda na Isu、snluwan sapah, biru、uuqun mi ana inu mkla snlu dha ciyawkeri.

Sediq Piris u snkuxul bay mkan Sutiyaw, duma nanaq mniq bbriwan tupiq hari ddriwan uxay u ssaan tmawa rulu qrngul niqan ddriwan lbuwa tipin aow pndaan mhapuy kika Bunga tumun, sediq hiya u rwanun dha frieten “kari Hrang” uxay uri u frites “kari Fakow”.

Sediq Piris u snkuxul bay mimah Biru uri, babaw dxral u Piris ka beyhing bay kowba smalu Biru.

Smalusow uqun cchiya “Gauffres” kiya klaun dha bay smlu ka sediq Piris.

Snalu Ciyawkeri iris mi Ciyawkeri Ruways u klaan bay sediq uinu, smalu dha dawa Pingkan Tankaw u niqan bay hangan uri.

Pusu bay snhlayan Piris u kiya ka Tenskiyow sediq sinjia u niqan 75%, dalih sow knkawas nii u miyah sanka Nisa sediq u niqan10%.

duma na way smluhay sow pnlhulan Isran、burah na phyuwan u pnlhulan kirito mi pnlhulan Yotay.

Knkawa cnduray sow pnlulan Isran adu asi krana ou bay ka thding sediq musring kana sediq nii u niqan naq pspuwan na ka koka.

Niqan naq pssu na wada snanak ka Piris ni mi Hran.

cida pusu bay shlayay Heran u burah phyuwan pnlhulan Kirito “binaw hbaraw ka ini sluhay ka sediq Heran” knkawas 1830 wad mangan muruh nanaq ka Heran mquri truma nniqan koka sluhay pnlhulan Tancu dow, kika mePiris saya.

Piris nii u mniq Ocow koka hiya ou bay ini pkla na pnlhulan pa kiya saan dha mssli ka hiya.

Alang ncbiyaw Puruj Piris u ida malu bay ka Consci alang brnux kiya.

hiya u ssalu dha knnemalu bay、mttuka bay ka ddaun dha smalu ecbiyaw alang kiya、mqliwaq balay、bsiyaq bay ris na、isu、snhlayan mi Ciyawkeri, piyah baykndadax kana koka na sediq.

Uwaya (文化)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Pusu kari: Waya Piris[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Spuda na Isu、snluwan sapah, biru、uuqun mi ana inu mkla snlu dha ciyawkeri.

Sediq Piris u snkuxul bay mkan Sutiyaw, duma nanaq mniq bbriwan tupiq hari ddriwan uxay u ssaan tmawa rulu qrngul niqan ddriwan lbuwa tipin aow pndaan mhapuy kika Bunga tumun, sediq hiya u rwanun dha frieten “kari Hrang” uxay uri u frites “kari Fakow”.

Sediq Piris u snkuxul bay mimah Biru uri, babaw dxral u Piris ka beyhing bay kowba smalu Biru.

Smalusow uqun cchiya “Gauffres” kiya klaun dha bay smlu ka sediq Piris.

Snalu Ciyawkeri iris mi Ciyawkeri Ruways u klaan bay sediq uinu, smalu dha dawa Pingkan Tankaw u niqan bay hangan uri.

Ou bay sapah Fakowcowcia ka Piris, sow ka Weyketow.

Iko mi Taconma.

Piris u kiya kuxul bay sediq empricuh patas uri, Forayman huwapay u 17 sci pusu bay empricuh kiya.

Duma dow mniq sow knkawas 2003 idas 1diyax 30, Piris meplutuc bukuy Heran dow kiya tudha smruwa msturun ka mtna ssnaw mi qqridil ka koka dha.

Tiyu (體育)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Tukingal psbiyax dha hiyi Piris u kiya ka Boru Cuciyow, cida knkawas 1980 mi knkawas 2020 u kiya malu bay cida ka pspungan dha bowru ka kokaPiris, kiya empcbu boru koka u shangan dha “Honmow” ksuun.

Knkawas 2000 cida koka Hran u enda msupu psusn koka Ocowpay, kiya koka Ocowpy nii u cbiyaw enda niqan bay hangan na mi seyko bay ka ccbu dha boru.

Uxay wana ni kiya ka Ddenciya mi Icifancens mtna na hiya kuxul bay sediq empsbiyax hiyi uri.

Ciyawtung (交通)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Ruma koka Piris quri elu ddaan rulu u malu balay, una nanaq ddaan rulu mi Kawsukonru, niqan ka ddaun kana sow rulu qrngun, ddaan ellu xiluy、rulu niqan katen、rulu uka katen mi rulu basu.

Purusayr u niqan dh ka ssaan ttama Asu skiya, way mniq alang Purisayr sdalih Purusayr ttmaan Asu skiya, niqan tiping na rulu qrngung asi pllutuc ssaan tmawa rulu qrngung Purusayrsconsin “peycan” mi Purusayr nancan.

Kingal ssaan ttama asu skiya u Sarerowwa-Purisayrcican, mthiyaq hari Purusayr.

Quri embukuy hari niqan Antewaypu cican mi Reyj cican kiya.

Ou balay Konkoningsuwan u kiya alang brnux Purusayr, kana koka ellu qrngun u kcka ciniyow ka hiya, niqan ou bay Koci ddaam ellu rulu qrngun, sow ka mslutuc Purusayr-Kroon-Amustetan na “taris” rulu qrngun “thalys” lmutuc Purusayr–runtunsenpanklascan-Pari Ocowcsing.

Kndadah koka icin dhoq Piris kiya ka ou kluwan ka Purusayr, denri bay u mniq nanaq tluung rulu qangung turuma Ocow hiya, kndah sow icin koka Ocow papa asu skiya dhuq Piris.

Cyuns (軍事)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

File: SFG 32.jpg-Empsaping. (反恐特戰隊)
File: F931 Louise-Marie.jpg-Asug qmlahang silung F931. (F931巡防艦)

Hiyay Kofan Piris u kndadax knkawas 2002, mutukingal bay prmahan uuda psliyan heytay, dhia u asi skingal ka kumi dha mi snakan spac ka pusu na pnsliyan:

  1. Heytay mksa dxral; Piris rucin
  2. Heytay mniq babaw Ucilung; Piris haycing
  3. Heytay mniq karac; Piris kongcin
  4. Heytay empqita narux; Piris empqita narux sediq

Asi skingal kana ka knkingal kumi heytay, wana heytay Haycing ka ini pntna snalu Tucan dha.

Klaun bi sediq sediq (名人)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

Isuciya (藝術家)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

  • Rudan Pite. Priher “knkawas 1525-knkawas 1569”, 16 sci sediq empricuh patas Cifowrayman, shangan dha empricuh patas empqpah na sediq.
  • Rupens empricuh patas “knkawas 1577-knkawas 1640”. diyax 19 sci nricuhha patas Paruowke u mangan malu bay taypiyuw sediq ka hiya.
  • Leney.Makrite “knkawas 1898-knkawas 1967” mniq tubrah hari Piris u turu ka empricuh sediq u way tukingal hiya ka hiya uri. Mraban bay Sens cui empricuh patas ka hiya.
  • Canmus.Ensow, tubrah hari Meysu Piris u turu ka empricuh u tukingal ha ka hiya uri. mentuting Austate, me” Ciyamenci empricuh patas “ niqan bay hangan babaw dxral, hiya u niqan bay hangan na dxral, hiya u sun sa empricuh patas Senscui ka hiya.
  • Pawrow.Trwo, cduray nii Mesu Piris tuturu u tukingal ka hiya. mraban bay Senscui pricuh patas ka hiya.

Sediq entasas (作家)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

  • Werharun “knkawas 1855-knkawas 1916” niqan bay hangan empatsa sediq.
  • Mayteringk “knkawas 1862 - knkawas 1949” sediq enpatas、Cicociya、knkawas 1911 mnangan snalu Rowpeyr ka hiya pntasan na u 《Cingniyaw》20 Sci ou bay mnatas sediq.
  • Ciyawc.Simonon “knkawas 1903-knkawas 1989” mntuting Reyj 20 Sci ou bay mnatas sediq.

Kesiye ciya (科學家)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

  • Weysariyos “knkawas 1514 - knkawas 564” sediq ciyeposiyey sediq Urisiyey、Koncens.
  • Hayrtemon “knkawas 1577 - knkawas 1644”, Hasiyeyciya、Snrisiyeyciya. Cnduray u sediq Hasiyeymonyasci,taypiyaw ka hiya.
  • Oneyste.Sorway “knkawas 1838 - knkawas 1922” Hwasiyeysiya Syeyciay, puda Isorweyccienfa mi dmayaw pssli kaygi “kaygi Sorway” kiya niqan hangan.
  • Peykran “knkawas 1863 - knkawas 1944”, Huwasiyeyciya, sediq pukla smalu Fencensuc.
  • Cule.porte “knkawas 1870 - knkawas 1961”, Snusyeyciya, knkawas mnangan Ropeyr Senrisiyey mi Isiyey can.
  • Purikawcin “knkawas 1917 - knkawas 2003”, Urisiyey ciya. Knlkawas 1977 mnangan Ferc.
  • Piayr.Trine “knkawas 1944-”, Susiyeyciya, mnangan Frc.

Sediq Psbiyah hiyi (運動員)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

  • Ansu.Ssfu “knkawas 1966-” sediq empcbu bowru Cuciyow.
  • Kraystes “knkawas 1983” qri qqridil empcbu bowru Waciyow
  • Ciyasting.Hayni “knkawas 1982-” quri qridil sediq empcbu Wanciyow.
  • Ayten.Acar “knkawas 1991” sediq empcbu Ciyow.
  • Ciing.Tipuni “knkawas 1991-” sediq empcbu Ciyow.
  • Romaru.Rukaku “knkawas 1993-” sediq empcbu Ciyow.
  • Srik.Kariskaw “knkawas 1993-” sediq empcbu Ciyow.

Yenyen (演員)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]

  • Autayri.hepen “knkawas 1929 - knkawas 1993、.Niqan bay hangan Utayci mi Taning niyanyan, hiti bay dow emda pnpah Renhkow Rtoncicinghuwe “UNICEF” Tes.

Pnyahan pnatas (參考資料)[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]