India
India（印度）
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Gaga kska Yacow ka India, 20 00 N, 77 00 E ka gaga na nniqan.
Kana ka knlbangan na o 3,287,263 sq km（hangan na o Tg7）(knlbanga dxgal o 2,973,193 sq km, knlbangan qsiya o 314,070 sq km).
Kana ka sejiqun o niqan 1,266,883,598 hiyi.
Gaga New Delhi ka pusu alang paru, jiyax 26 idas 1 ka jiyax skrayan klwaan.
Manu ka dxgal India ga wada sugan 60.50% ka dxgal qpahan, 23.10% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 16.40% na.
Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Pranab Mukherjee, pnaah hngkawas2012 idas 7 jiyax 25pnrajing kmlawa klwaan.
.svg)
cinkhulan sa knita’ sa brbiru’
Intu(印度)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Intu kunghekwo thnganan dha Intu, gaga mniq Nanya-Intu tgdha Talu na klwaan, knlbangan na Intu ga ida tgpitu knlangan, hbaraw bi ka sejiqan Intu, tgdha hblangan na mniq knlangan, bitaq empitu idas 7 hngkawas 2019 sejiqan ga ida niqan 13.6 hnpucing, snegul bukuy hnblangan sjiqan Cungkwo, krnaan na sjiqan o hmrinas krnaan sjiqan Cungkwo, hiya ka tgdha paru na Yacow ida hiya ka paru bi klwaan Nanya uri, tmhangan niqan 328.73km2 ka knlabang dxgal dha, balay bi knlwaan dha knlabang dxgal o 316.64km2, ndhiya nanaq kllabang dxgal o 298km2.
Ida uxay taxa bi ni unhwa ka Intu, egu bi ka mincu ni klgan seejiq, kska na Intu Stancu ga hnbragan na seejiq o mdka kana ka sjiqan Intu, hiya ka hbaraw bi mincu.
Niqan nanaq kari dha ni klgan sejiqan ka Intu, ana nanaq Seynfa ka snruwan o niqan empusal dha , kari Initi ni kari Alimika gaga ngalan Intu-kunghekwo na reynpang-kwanfang kari duma, kiya ni ungac nanaq ka snrwaan fayuen ka kari klwaan Intu.
kari Amilika o spuun mduuy ni jilun dha bi klwaan Intu, kari Amilika o mrinah bi djiyun hubac Intu kari nanaq Intu, idu ka ini dhuq ka knkla dha, ini luhay mduuy kari Amilika ka seejiq hiya.
Rahuq na o, ida bi ka snhiyun dha utux baraw ka klwaan Intu uri , kska na soac oaru snhiyun utux baraw knglangan o ida pnaah Kuintu ka Focyaw ni Intucyaw ka sejiq Intu ,hbaraw bale ka gaga smluhay Israncyaw, hiya ka tgdaha paru balay snhian, kana ka smluhay o niqan 14,6% klwaan Intu (bitaq kngkawas 2011, kana o yabi kingal hnpucing empitu maxalkbkuy empitu kbbuy kbuhug hiyi.
Cngc(政治)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Reynpang-kunghekwo ka Intu nii, pgaw seejiq o 7.14 hpucin, maxal kbkuy sngari ka teumal pgaw kwohuey, empitu ka kana klwaan Tatang(Cuntang-reynmong), mspatul nniqan(breenux) ka cngtang ni mngari kbkuy mspac kmxalan ka siyawtang uri, tgparu bi tnhangan na babaw dxgal(tnlangan) ka pgaw seejiq. (Hngkawas empusal kbkuy mngari) Soto Intu o bukung klwaan dha, mdudul heyday dmuyi puniq seejiq,(Hngkawas empusal kbkuy) soto Intu o bukung klwaan dha, mdudul heytay(saping) dmuyi puniq seejiq, niqan nanaq mbbiyax enda na ka Soto, msuwil dmuyi nanaq mbbiyax enda ka Cungri.
Kiya ka kiya ni nasi yahan smiisug, mrmux, brbu, ppais siida ka klwaan, ida Cungtung ka rmngaw mnan sjiqan qlahang ta bi, nasi ini klglug ka Cngfu do, ida Cungtung ka tduwa mirih muda kana ka ddaun； Nasi ungac brahan phiyug gnaaw siida ka Yihwey do, ida tduwa asi skagul Cngtang usa phiyug qpruhan empqpah；Ida tduwa ini sruwa rngagan euda tnkari Cngfu ka Cuntung. Pqpah rima hngkwasan ka Cuntung ni Fucuntung, ida mnuda pnhyugan mpruway pgaaw ka dhiya. Klwaan Fucuntung Intu o, nasi ini tduwa muda qpahun na ka Cuntung siida do, ida uxay hiya ka plutuc mangal hangan Cuntung.
Singcng-cyuhewa(行政區劃)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Mgaya Intu o pseasug dha ewpusal mngari pang, (kiya ka kya ni duma ska na hiya o Arunaciyaepang, Ratake, Camohekesmier-cungyang-csiyacyu niqan rngangun dha, matarn ka ryenpang dxgal dha, ni pusu paru alang kiwaan(sinteri).
| Tgpiya | Pusu paru aiang klwaan | |
|---|---|---|
| G. | Sinteri | （新德里） |
| Tgpiya | Pang | Tgpiya | Pang |
|---|---|---|---|
| 1. | Anterapang | 2. | Arunacyaerpang |
| 3. | Asamupang | 4. | Pihaerpang |
| 5. | Ciyatiscyaerpang | 6. | Kwoapang |
| 7. | Kucyalatepang | 8. | Hariyanapang |
| 9. | Simacyerpang | 10. | Camoheesmier-cungyang-csiyacyu |
| 11. | Cyakantepang | 12. | Kanatakepang |
| 13. | Kelalapang | 14. | Cungyangpang |
| 15. | Mahalastelapang | 16. | Mannipuerpang |
| 17. | Meycyalayapang | 18. | Micwolamupang |
| 19. | Nacyalanpang | 20. | Awlisapang |
| 21. | Pangcepupang | 22. | Lacyastanpang |
| 23. | Sicinpang | 24. | Tanmirhatpang |
| 25. | Tlipulapang | 26. | Peyfangpang |
| 27. | Peyfangpang | 28. | Simoncyahpang |
| 29. |
|
| Tgpiya | Dxgal Reypang |
|---|---|
| A. | Antaman-nikepacyn taw |
| B. | Cangticyaer(Pusu alang Pangcepupang ni Haruyanapang) |
| C. | Tatera-nacyaerhaweyri |
| D. | Taman-Tiu |
| E. | Rakesacyntaw |
| F. | Penticri |
| G. | Ratake |
Tiri(地理)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Daya knlangan nniqan Intu, mniq N6° 44 spngan dhuq 35° 30 spngan, sska na E68° o spngan dhuq 97° 25 spngan, kana dxgal o 317 kbuhug km². Kndadax daya dhuq hunac kana bbaraw na o 3,214 km. Kndadax hraan hidaw dhuq gmqi hidaw kana bbaraw na o 2,993 km, pusu bi Nanya ka Intu-pantaw. Hnigan dxgal. Egu bi klgan ka lnglingay Intu : Kndadax dgiyaq suyesan dhuq mdngu dxgal kndadax breenux dhuq raaw. Kndadax Ciyoring dhuq baraw breenux dgiyaq. Suyang bi qtaan ka langu hiya. Kana mniq Intu Pankway ka tgdha Intu, ni sdalih daya Intu-Awcopankway.Niqan Kssiyaw gsillung empitu kmxalan kbkuy km² ka Intu, kska na hini o egu ka btatas hunac pantaw yacow, mrmux gsilung Intu. Ma mqalux balay breenun yayung Henhe mubun kana Intu, kska Intu hraan hidaw Intu. manu ka Tkankawyueyn hiya balay ka gaga hunac Intu. Gqiyan hidaw Intu o Tarsamo, ida gmaxan tasil ni drmux dxgal ka samo nii. Ayus hraan hidaw Intu ni daya hraan hidaw Intu o ida nddgiyaq Simalayasan. Yasa mluk dxgal ka dha Pacistan, gqiyan hidaw Intu o Tarsamo, bowqax na bi Intu o ida dha bi rngagun.
Nniqan dxgal na gsilung(海陸位置)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Pacistang ni Afuhan dmutuc gqiyan hidaw daya. Intu Cungkwo, Putan ni Nipor dmutuc daya, hraan hidaw dmutuc Myentyeyn, hraan hidaw klwaan Intu Simungciyara ka klwaan Mungciyara. Hunac Slilanka, Martifu, dnii... Alang dxgal babaw gsilung Intu.
Yayung(河流)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Egu ka pusu yayung muda qluli Intu, saw yayung Hnhe, yayung Pulamaputera, yayung Yamuna, yayung Ketawari, yayung kweysna(Krishna River). Gaga mniq ruwan Intu ka ddaun qluli pputuh yayung Intu. Mdngu dxgal bgihur karac smalu quyux kika niqan ka rngsux, thjil ka bruwa quyux runu dxgal dnii ka pusu snliqan nkiya Intu.
Pusu pnyahan(自然資源)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Tgspac paru bi snkuwan bagah knlangan Intu. Duma pusu pnyahan nkiya o Xikuy, Mung, Yunmun, Teypantu, Taykwan, Lwoteykwan, Teynjanci, Syo, Cwans, Sxweys ni tduwa qpahan dxgal dnii.
Karac(氣候)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Mtalux bi ka karac India, kkana karac o ida nJetaycifung, manu ka karac gqiyan hidaw samo Intu na Taesamo o kika jetasamo kiya. Rbagan do ida asi klai saw Cifung, misan do ida ini klai hari saw Cifung kiya. Karac Intu ga niqan qmuyux(idas 6-10), ni mdngu karac(idas 3-5), ni ltu karac(idas11-2), misan do yasa niqan ddgiyaq Simalayasan kika ungac hari mskuy bgihur, uxay uri o mquri mipix hunac Intu ka mskuy bgihur.
Cingci(經濟)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Ida mslikaw bi prana uda Cingci babaw dxgal ka Intu. Hngkawas 2017 kbruhan Kwocihwopi-Cicin. Smpug Cingci ruwan klwaan na Intu, kana nngalan o 2.611 phuniq Meycin, hiya ka tgmataru paru bi knglangan. Ida mtna hari dha Ingkwo ni Fakwo. Hngkawas 2017 inhang klwaan smpug cingci ruwan klwaan Intu ngalan mawer o 2.59 phuniq Meycin, ida mntna ngalan tgmataru paru cingci ka Intu uri. Nasi snpngan ka biyax bnarig o, Hngkawas 2017 ruwan klwaan Intu kana nngalan o 9.459 hpuniq Meycin, ida hmrinas Tanax Tunux maa tgtru spngan knglangan, snegul bukuy Amelika ni Cungkwo.
 |
Muda smalu sato sbiyaw. | 傳統粗糖製造過程 |
 |
Saan pddayaw seejiq gmagaw kklwaan qnawal patas Ingkwo na Intu.(Pnsingan hngkawas 2005) | 印度的跨國英文電話客服中心(攝於2005年) |
Rmngaw qnpruan(研究報告)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Pnatas patas hngkawas 2011 susor Puhwayungtaw, biyax bnarig kana ka nngalan seejiq tduwa wada hmrinas Amirika hngkawas 2045. Bukuy na hngkawas 40 do, kana nngalan seejiq Intu pkrana 8% ka kngkingal hngkawas kiya ni brah hngkawas 2050 siida, ida niqan biyax na maa ini biyaw pusu cingciti knglangan. Kska pnatas batas o pusu rngangan kndkilang o niqan saw truma nii: Mbbiyax ni mslikaw ni mrana ka ngalun seejiq mqpah, yasa pkrana ttgsa ni nduuy Kungcng(工程) skrana kbyaxan biyax quri Kungyey, knbyaxan mrana na cungcanciyeyci gisu pllug gisu mrana na bringan. Inhang knglangan rngangun na ka Intu dhqi bi ka biyax cingci asi ka kttuwan qmita ka kungkungkayke, phiyug pusu bi quri cyawtung, skrana Nungyey ni klealang, prawah qnlangan gaya quri rawtung. Ttgsa ni sblaiq pniyah djiyun, kana ka Cyuanmin-cyeyanpaw ni skbiyax uqun ni mahun.
Pranaan Kungyey(工業發展)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Tungsyun cangyey Intu ga hngkawas 2010 bitaq hngkawas 2011 siida, wada mrana 2 hpucing empusal kbkuy(2000) empitu kbkuy kbuhug tnsapah. Ida hiya ka pusu bi slikaw mrana egu bi mduuy tungsyun klwaan knlangan. Kndadax hngkawas 2017 tgtru spgan siida, manu ka Intu ga tna wada hmrinas Amrika maa tgdha paru bi saan marig knkla qnawal baga knlangan gaga mhraw bukuy Cungkwo.
Manu ka kndkilan cicekungyey Intu ga ida hiya ka tgdha slikaw tnbyaxan kndkilan klwaan knlangan. Mniq hngkawas 2009 bptaq hngkawas 2010 ruwan klwaan mrana 26% bnrigan rulu, mniq hngkawas 2008 bitaq hngkawas 2009 siida, wada sbarig isil klwaan rulu o wada mrana 36%.
Iyawcangyey Intu ga ida pusu bi bgurah saan marig iyawcangyey, ida pusu bi bgurah saan marig iyawcangyey kana babaw dxgal. Iyawcangyey Intu o hngkawas 2020 do musa dhuq 485 hpucing meycin ka ngalan siida. Sengwucriyaw cangyey Intu ga pnsaan qnrana qnquran kana o wada niqan 60% ka pnsaan.
Ppanan rulu(交通運輸)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas] |
Haya babaw rulu Pancyarower. | 班加羅爾街頭的計程車 |
Ppanan rulu Intu o niqan elug rulu qrngul, elug babaw dxgal, elug babaw qsiya ni elug sapah skaya dnii klgan. Ana nanaq wada kmdudul malu ka situng elug rulu ka snduray o, ida saw kiya nanaq uxay ka malu na. Hngkawas 2014 manu ka elug rulu qrngul Intu o, wada dhuq 68.525 km dhyaqan na, ida tgrima kmprigan knlangan niqan hmrinas 7,000 ka tgaan ppanan rulu, wada hmrinas 1,200 ka rulu qrngul, kingal hngkawas o niqan 100 hpucing sjiqan ka hnadus niya, ppanun qyqaya o hmrinas 10 hpucing ton. Kiya ka kiya ni elug rulu qrngul ida jiyal bsiyaq ni smudal da, thuway ini tbiyax, uxay bi malu hari ppanun dnii, ini dhuq pneysa kndusan. Yasa ini dhqi kmlawa, ida msuqi dhuq kjiyax ka rulu Intu. Jiyax 23 idas 9 hngkawas 2015 siida, Yeytawpu Intu o pkla rmngaw pkrawah tru elug Kawteyey na tduwa ddaun qquran. Phtu hngkawas 2015 siida, bnadas ka Sinpung, ida psalu kndadax Mungmay dhuq Yameydapate na Kawteyey-sinkansiyeyn.
Sjiqan(人口)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Jiyax mtrul idas tru hngkawas 2011 weyyueyn hwey buca sjiqan Intu ga, muda buca sjiqan kana klwaan Intu, hici o dhuq 1,210,193,422 hiyi ka sjiqan Intu, ida hiya ka tg2 paru klwaan knlangan snegul bukuy Cungkwo, hngkawas 2001 bitaq hngkawas 2011 siida kingal hngkwasan knrana o 1.76%, llbu dha ka brah kingal maxal hngkawas(hngkawas 1991 bitaq hngkawas 2001). Mnpuca sjiqan hngkawas siida, kska hngkawas o 24.9 hngkawas bitaq hngkawas 2019, hngkawas Intu o 1,368,737,513 hiyi, kngkingal hngkawas o mrana 1.08%. Wada na 50 hngkawas qnita narux ni ryuse keming skrana nungyey, kika ini biyaw mrana ka sjiqan, ida niqan egu mqriqu ka quri kung kung weysng ka Intu. Ida qarara pang ka egu bi,
Intu ga hngkawas 2011 siida mkla matas o niqan 74,04% (Dsnaw:82.14%; Dqrijil:65.46%), pihari o ciway bi, ida egu 1.064 ka knbsyaqan kndsan dsnaw, knrana na sjiqan o 1.606%, pncingan llaqi o 22.69/1.000 hiyi. Yasa paru qnrinuc dha ka Intu, ida egu bi nniqan mqrinuc seejiq ka alang paru, meru kneinu ka narux tngkeje, nyueyci, jpnnawyeyn, Asingkayeyn, Esingkayeyn dnii, ida smisug balay.
Mincu(民族)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Pusu sjiqan Intu o niqan 72% ka seejiq Yarian ni 25% seejiq Tarwopitu. Ida niqan kingal qpruhan ka uxay mnniq hini sjiqan, saw ka niqan bi hangan na smalu xiluy seejiq cyaturiya rwohaar, seejiq Rapari o ida tmabug... ka pusu ngalal dha kndusan; niqan ka lmamu ni tnsamac, uxay uri o embbari cimu, empruway knudus, emphuni, empsapuh, Ayufeytwo, empriyux sifa, qmpah dmruc btunux, empruway matas dnii qqpahun. qlaan bi empruway seejiq o yabi niqan 500 ka uxay mnniq na qpruha muwani, yabi dhuq 8000 kbuhug hiyi seejiq.
Idas spac hngkawas 2014, manu ka paru bi fayueyn Intu pdhug ris, smruwa priyux snku ka dsnaw ni qrijil, maa tg3 snkuan. sayung o yabi niqan 200 kbuhu hiyi ka pnriyux snkuan ka Intu.
Kklgan sjiqan(種姓)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Kska tnunan sehwey Intu ga, ida niqan na ka kingal nanaq mbsaniq kklgan gaya. mnuru feytwocing ka seejiq Intu o snakan spac klgan sjiqan: Porwomen, Satili, Feyse, Sowtworwo, knkingal klgan sjiqan o ini tduwa mstrung, hyaan, mlutuc qnpahan, rahuq na o ini tduwa sdalih ceynmin-cantworo.
Kari(語言)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Kari qpruhan Yarian ni kari Talwopitu Intu ga ida pusu bi snakan kari Intu, kana ka hnbragan sejiq o niqan 74% ni 24%, rahuq na kari o kika nkari seejiq Cangmeyn ni kari Nanya, ni pshdug kari klwaan ka Intu. Sayang ga tgkingal kari klwaan o kika kari Intu,yabi 30% ka seejiq dmuuy,kari Intu nii ka hbaraw bi seejiq rmngaw; kari Ying kwo ga lxanan hngkawas 1965 siida saw wana hiya ka kari klwaan ( uxay uri o mntna ka dha kari Intu ) ,kiya ka kiya ni ida dha pniqan mtna ''tgz sqpahan kari klwaan'' sprun qmita, ida djiyun balay rmnyan kana klwaan uri, pusu balal. Djiynn mniq cenc ni sangyey, kari Yingkwo ga mniq qrui saw ttgsa o ida pusu bi uri, saw mniq tgska ni tgbaraw na ttgsa o ida dha djiyun balay ka kari Yinkwo.
Rahuq na o idaniqan 21 Kalgan Kari the slang psrmalun Kari klwaan uri, niqan ka Kari Marayaramu, Kari tan mist, Mary Tayruku, Kari Qanata, Kari Qungqani, Kari Wuartu, Kari Kucyarate, Kari pangcepu, Kari Asamu, Kari Qacamiar, Kari Sinte, Kari Nipoar, Kari Fan, Kari Mannipuar dining, rahuq na bnnatas Kari o ida niqan hernias 1,600 kleegan kari.
Bnnatas pastas hngkawas 2001 hnbragan seejiq Intu ga, snpgan Kalgan dnjiyan Kari o saw truma nii :
| Tg | Kari | Sjiqan djiyun kari | Piri% |
|---|---|---|---|
| 1 | Kari Intu | 422,048,642 | 41.03 |
| 2 | Kari Mongcyara | 83,369,769 | 8.11 |
| 3 | Kari Tayruku | 74,002,856 | 7.19 |
| 4 | Kari Marati | 71,936,894 | 6.99 |
| 5 | Kari Tamer | 60,793,814 | 5.91 |
| 6 | Kari Uertu | 51,536,111 | 5.01 |
| 7 | Kari Kucyrate | 46,091,617 | 4.48 |
| 8 | Kari Kanata | 37,924,011 | 3.69 |
| 9 | Kari Marayaramu | 33,017,446 | 3.21 |
| 10 | Kari Awriya | 29,102,477 | 3.21 |
| 11 | Kari Pancepu | 29,102,477 | 2.83 |
| 12 | Kari Asamu | 13,168,484 | 1.28 |
| 13 | Kari Maytiri | 12,179,122 | 1.18 |
Cungcyaw(宗教)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Ida egu bi pnrhulan ka klwaan Intu, egu bi pnyahan cungcyaw, tauwa slayan hiya kana ka klgan cungcyaw knlangan, thnganan dha sapah sslian cungcyaw. Kana ka klwaan Intu yabi niqan 80.5% hnbragan seejiq o snhiyi Intu cyaw. Rahuq na do ida niqan ka pusu bi qpruhan cungcyaw niqan ka Israncyaw(15%). Siqecyaw (1.9%), Cinancyaw(0.4%)uri, yasa sbiyaw o niqan miyah mtmay pgaran kari ka Syuriya citucyaw ni snduray hari do miyah kmlawa cmin ka Inkwo, ida niqan citucyaw(2.3%) uri. Pnniyah Intu ka Focyaw, uxay paru ka biyax lnlgan niya. Mniq kana ka hnbragan seejiq o niqan 0.8%, kiya ka kiya ni gngarang Focyaw ida paru bi gnglug na ssiyaw klwaan Intu. bukuy qndriqan na Intu ka 14s Tarayrama do, hbaraw bi snhiyi Focyaw seejiq o musa thmku kngkingal hngkawas.
Ttgsa(教育)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Intu ga muda 12 hngkawas mlutus kingal kska ciway pyasan ttgsa. Kana ka ttgsa tgbaraw o mspac hngkawas, kska kska o tur hngkawas ka slhayan syueys, dha hngkawas ka slhayan swos ni tru hngkawas ka Pos. Duri o niqan ka kleegan ttgsa cisu qqpahun, ttgsa kmsluhay seejiq dnii......uxay dungus bi stgsa.
Sayang o niqan 254 ka sapah pyasan paru mnsupu kana klwaan, niqan bi hangan o kika Rikungcyueyyuan Intu, pyasan paru Teri,pyasan paru Niheru, pyasan paru Cyaerketa dnii.
Waycyaw(外交)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Tqnaqih siida smruwa kingal bgurah waycyaw cngce ka Intu. Intu supu kingal qpruhan paru klwaan. Kiya ka kiya ni, knrana na Intu ni Sureyn o ida paru bi pnluban dha , jda mangal egu bi knkuh na Cungs .
Mnhtu ka qnnaqih dha do, ida paru bi knleglug na waycyaw cngce Intu.Gaya daun Tungwang cngce sayang o, pusu bi o gisu supu Amerika, Owmung, Tanah Tunux, Icerey. Ratingmeycow ni Tungnanya qpruhan klwaan na pnluban waycyaw ni cingmaw.
Msdangi ka Intu ni Feycow, klwaan Tayin kwosyey ni knlangan Aradwo, niqan euda o ida ini bi talax piying.
Cungs(軍事）
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Empsaping Intu mniq saw kmlawa Intu-kunghekwo klwaan o, niqan Rucung Intu, Haycung Intu, Kungcung Intu, ni ana manu klgan, duma niqan qmlahang ssiyaw silung Intu, balay bi empsaping Intu ni Hecangreysringpu dnii, mdulun bi dha kmlawa qmpah klwaan.Knteeu mniq kana klwaan knglangan o tg4 pam bi biyax empsaaping klwaan Intu, kana sjiqan empsaping klwaan Intu o 1,325,000.
Rucung(陸軍）
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Empsaping klwaan Intu mniq 21sci knttu mniq kingal housing seejiq, mniq kana knglangan o tg1 egu ka sjiqan empsaping ka klwaan dha. Sruwa nanaq musa empsaping kana, ini bi djiyun miing empasaping ka klwaan Intu nii. Plealay o pusu qmlahang dha gasuc ssiyan skrayan klwaan dha, sayang do qmlahang ruwan klwaan dxgal dha uri da, pusu bmciyuk rnmuxan saw kesmier ni kdungqufwnc daya hraan hidaw, fenrifenc.
Haycung(海軍）
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Niqan 55000 sjiqan ka Haycung klwaan, kska o niqan 5000 sjiqan Haycung empsaping mgrig sapah skaya ni 2000 sjiqan Haycung-rucangtway(MARCOS),kana niqan 155 asug ka Haycung Intu, gaga alax qmpah ka Ratehaw-Hangkungmucyan da, sayang gaga qmpah asug o Weykeramatiyahaw-Hanknngmucyan (INS Vikramaditya), asi mgan kari o 「Cawjwanghaw-Hankuncyan」, gaga smalu na.
Kungcung(空軍)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Pnhyugan mniq hngkawas 1932 idas 10 jiyax 8, djiyun dha mdudul kungcyun Intu-tikwo ni Hwangcya-cyanfeng, Hngkawas 1945 mniq ta2 paru tnjiyan klwaan knglangan siida, kika kungcung Intu o balay bi mtmay tnjiyal da. Kndadax burux siida, kungcung Intu ssiyaw klwaan Pacistan ni Cungkwo o prajing spac tjiyal. Kungcung Intu o biyax bi teumal supu Reyeynhekwo euda uda nii.
